Dünyadan Haberler

Avrupa, Trump'ın politikaları nedeniyle ABD’yi terk edecek bilim insanlarına kucak açıyor

ABD’de Cumhuriyetçi Donald Trump’ın başkanlık koltuğuna oturduğu ocak ayından bu yana keskin değişiklikleri de beraberinde getiren politik adımları, bilim çevrelerinde korku ve tedirginlik yarattı.

Trump yönetiminin aldığı kararlarla ülkedeki bazı laboratuvarlar kapatıldı ve bazı araştırma alanlarında fon kesintilerine gidildi.

Fon kesintilerinden etkilenen iklim, biyolojik çeşitlilik, kirlilik ve kadın çalışmaları gibi araştırma alanlarında çalışan yüzlerce kişi ise toplu olarak işten çıkarıldı.

İşten çıkarılanların arasında ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) bünyesinde bir yıldan daha kısa süredir çalışan ve deneme sürecinde bulunan yaklaşık 800 ve Çevre Koruma Ajansı (EPA) bünyesinde görev yapan yaklaşık 400 personel de yer aldı.

ABD Savunma Bakanlığı da mart ayında aralarında iklim değişikliğinin etkileriyle ilgili araştırmaların da yer aldığı portföyündeki 90'dan fazla çalışmada kesintiye gittiğini duyurdu.

Ayrıca ABD Ticaret Bakanlığı, Princeton Üniversitesinin, Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresinin (NOAA) hedefleriyle uyuşmadığı gerekçesiyle iklimle ilişkili 3 araştırma projesine sağlanan yaklaşık 4 milyon dolar değerindeki fonun kesileceğini açıkladı.

İklim araştırmaları konusunda ortaya koydukları verilerle alanda yapılan araştırmalara katkı sunan en kritik kurumlar arasında yer alan NOAA ve EPA da dahil araştırmacıların toplu işten çıkarılmaları, bazı laboratuvarlarının kapatılması, bilimsel araştırma yürütülen alanlarının kısıtlanması, sadece ABD’de değil aynı zamanda ABD’deki kurumlarla çalışan küresel işbirlikçileri için de belirsizlik oluşturdu.

Çok sayıda araştırmacı ABD’den gitmek istiyor

Bilimsel araştırma dergisi Nature’un anketine göre, ABD’de 4 araştırmacıdan 3’ü, hükümetin kısıtlayıcı tedbirlerinin ardından ülkeyi terk etmeyi düşünüyor.

1650 kişinin yanıtladığı ankette katılımcıların 1200’den fazlası Kanada, Avrupa ya da Avustralya’ya gitmeyi düşündüğünü söyledi.

Öte yandan ABD'nin önde gelen üniversitelerinde profesör ya da kıdemli akademisyen olarak görev yapan isimlerin de farklı bir ülkede çalışmak için başvuruda bulundukları yönündeki haberler basına yansıdı.

2025’in ilk 3 ayında İngiltere’de iş başvurusunda bulunan yabancıların arasında Amerikalıların oranı geçen yıl aynı döneme kıyasla yüzde 2,5 artarak yüzde 8,5 oldu.

Avrupa, ABD’nin beyin göçünü fırsata çevirmek istiyor

Düzensizlik, belirsizlik, fon kesintileri, göç kısıtlamaları ve Trump yönetiminin azalan uluslararası işbirliği, ülkedeki bilim insanları için olumsuz hava yaratırken Avrupa, ABD’yi terk edecek beyinlere kapılarını açmak için kolları sıvadı.

Alman Der Spiegel dergisinde 8 Alman profesör ve araştırmacı yayımladıkları ortak açıklamada, “Almanya için 100 parlak beyin” çağrısı yaptı. Akademisyenler, Albert Einstein ve Lise Meitner gibi bilim insanlarının Nazi Almanyası'ndan kaçarak göç ettiklerini hatırlatarak, Almanya’nın ABD’li araştırmacılara kucak açarak o dönem yaşadığı beyin göçünü tersine çevirme fırsatı yakalayabileceğini belirtti.

Öte yandan Almanya, Fransa ve İspanya dahil bazı Avrupa hükümetleri, ABD’de işinden olan ve yeni fırsatlar arayan akademik personeli çekmek için Avrupa Komisyonunu hızla harekete geçmeye çağırdı.

AB Komisyonunun "Startup, Araştırma ve İnovasyon"dan sorumlu üyesi Ekaterina Zaharieva, ABD’de hükümetin politikalarından etkilenen araştırmacılara ilişkin, "Bu küresel manzara, Avrupa’nın bilim ve araştırma için güvenli bir yer olmaya devam edeceğini dünyaya göstermek için bir fırsat." dedi.

Avrupa’nın hem uluslararası hem Avrupalı araştırmacıları çeken bilim için en iyi yer olması gerektiğini vurgulayan Zaharieva, ABD’li bilim insanlarını çekmek için birliğin bilimsel araştırma kuruluşu olan Avrupa Araştırma Konseyi tarafından sunulan mali desteği artıracaklarını duyurdu.

Zaharieva, 13 AB ülkesinin Brüksel yönetimini ABD’nin beyin göçü için harekete geçmeye çağırdığı mektup yazdığını, Avrupa Komisyonunun ABD'nin "en yeteneklileri" için özel vize sağlama konusunda çalıştığını kaydederek, Avrupa’nın akademik özgürlüğü savunmada tarihi sorumluluğunun bulunduğunu vurguladı.

Avrupa’da Amerikalı araştırmacıları çekecek bazı girişimler

Uzun yıllardır yükseköğretime yatırım konusunda ABD’nin gerisinde kalan Avrupa’nın, Amerikalı araştırmacılara kapılarını açması için bu sektörde ciddi yatırım yapması ve fon artışına gitmesi gerekiyor.

Fransız ulusal basınında yer alan haberlere göre Marsilya da Donald Trump’ın politikaları sonrası “susturulan, sansürlenen ve fonları kesilen” onlarca bilim insanına ev sahipliği yapmaya hazırlanan şehirler arasında yer alıyor.

Bu kapsamda Aix-Marseille Üniversitesinde “Bilim İçin Güvenli Yer” platformu kuruldu. Üniversite Başkanı Eric Berton, 120’si NASA ve Stanford dahil olmak üzere ABD'deki kurumlarda çalışan 300’ü aşkın Amerikalı araştırmacının 7 Mart'ta başlatılan 15 milyon avroluk platforma ilgi gösterdiğini söyledi.

Breton, Trump'ın politikalarından etkilenen sağlık, LGBT, tıp, epidemiyoloji ve iklim değişikliği gibi alanlarda çalışan Amerikalı bilim insanlarını Marsilya’ya çekmeyi hedeflediklerini kaydetti.

Trump'ın politikalarından etkilenerek ABD’den ilk araştırmacıların haziran ayında geleceğini belirten Berton, araştırmacıların ailelerinin de Avrupa’ya göç etmesini kolaylaştırmak için çalışmalarını sürdürdüklerini söyledi.

Berton, ayrıca 10 Avrupa üniversitesinin benzer programlar başlatmak için kendisiyle iletişime geçtiklerini anlattı.

Benzer şekilde Belçika’daki Vrije Universiteit Brussel (VUB) da ABD politikalarının “kurbanı” olan araştırmacıları çekmek için fon ayırdığını ve karşılama merkezi oluşturduğunu duyurdu.

Üniversitelerin yanı sıra yerel yönetimler de ABD’nin "parlak beyinleri" için harekete geçti. ABD’den göç edecek bilim insanları için şehrin güçlü bir alternatif olmasını sağlamak isteyen Berlin Belediyesi, bunun için özel fon ayıracağını duyurdu.

Hollanda Eğitim Bakanı Eppo Bruins ise Avrupa ve Hollanda için altın değerindeki uluslararası bilim insanları için özel fon ayırmanın hükümetin önceliği olması gerektiğini vurguladı.

Katil İsrail, foto muhabiri Fatma Hassona'yı öldürdü

25 yaşındaki gazeteci, soykırımcı İsrail ordusunun sivillere yönelik saldırılarını belgeleyen fotoğraflarıyla tanınıyordu.

Belgeselin yönetmeni Sepideh Farsi’nin aktardığına göre, Hassona saldırı sırasında ailesiyle birlikte evindeydi ve ailesinden birçok kişiyle birlikte yaşamını yitirdi.

Kısa süre önce nişanlanan Hassona, ölümünden yalnızca birkaç gün önce belgeselinin Cannes Film Festivali’ndeki bağımsız bir seçki olan ACID bölümüne kabul edildiğini öğrenmişti.

Yönetmen Farsi, o dönem Hassona’nın festivale katılıp dönebilme ihtimali konusunda endişeli olduğunu belirtti.

“Ruhunu Avucuna Al ve Yürü” adlı belgesel, 7 Ekim 2023 sonrasında, yönetmen ile gazeteci arasında yaklaşık bir yıl boyunca süren yazışmaları konu alıyor.

Farsi, ACID’in internet sitesinde yer alan film tanıtımında, “Bu film, Fatma’yla yaşanan mucizevi karşılaşma sayesinde açılan bir pencere… Gazze’deki katliamı onun gözlerinden gördük. O benim gözlerim, ben onun dış dünyaya bağlantısı oldum” ifadelerine yer verdi.

Hassona’nın belgeseldeki yerinin onu hedef haline getirip getirmediğini düşündüğünü belirten Farsi, yaşananların son derece yıkıcı olduğunu söyledi.

Birleşmiş Milletler'e bağlı Filistinli Mültecilere Yardım Ajansı'nın (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, son saldırıların ardından yaptığı açıklamada, “Filistinli gazeteciler kahramanca çalışmaya devam ediyor, ağır bedeller ödüyorlar; şu ana kadar 170 gazeteci hayatını kaybetti” dedi. BM verilerine göre Gazze’de görev başında ya da evinde öldürülen gazeteci sayısı 209’a ulaştı.

Belgeseli gösterime hazırlayan ACID organizasyonu da yaptığı açıklamada, Hassona’yla tanışma sürecinde onun azmine ve gülümsemesine hayran kaldıklarını belirterek, “O, bombalar, açlık ve acılar arasında fotoğraf çekti, yardım dağıttı ve tanıklık etti. Onun hayatını kaybetmesi bu filmin daha da geniş kitlelere ulaşmasını zorunlu kılıyor” ifadelerini kullandı.

Lir göktaşı yağmuru başlıyor: Türkiye semalarında saatte 15 yıldız kayması görülebilecek

Yağmurun en yoğun görülebileceği tarih, 22 Nisan Salı gününün erken saatleri olacak. Özellikle şafak öncesi saatlerde, 03.00 ile 05.00 arasında saatte ortalama 15 yıldız kayması gözlemlenebilir.

Göktaşı yağmurunu izlemek için teleskopa ihtiyaç yok. Ancak net bir görüş için yapay ışıklardan uzak, karanlık ve açık bir alan tercih edilmeli. Şehir ışıklarından uzakta, kırsal bölgeler bu tür gözlemler için en uygun yerler arasında.

Kraliyet Astronomi Derneği Genel Müdür Yardımcısı Dr. Robert Massey, “Lir göktaşı yağmurunda gökyüzünde kısa ömürlü ışık çizgileri, yani halk arasında yıldız kayması olarak bilinen parlamalar görürüz” dedi.

2700 yıllık gökyüzü geleneği

Lir yağmuru, bugüne kadar gözlemlenmiş en eski göktaşı yağmurlarından biri olarak biliniyor. İlk kez M.Ö. 687 yılında kayıt altına alındığı düşünülüyor.

Yağmurun ismi, göktaşlarının çıktığı nokta olarak bilinen “Lyra” (Lir) takımyıldızından geliyor.

Kayan yıldızların kaynağı: Thatcher kuyruklu yıldızı

Lir yağmuru, Dünya’nın C/1861 G1 Thatcher adlı kuyruklu yıldızın ardında bıraktığı toz ve parçacıkların içinden geçmesiyle oluşuyor. Bu parçacıklar atmosferimize girerek yanıyor ve gökyüzünde parlak izler bırakıyor.

King’s College London'dan fizikçi Dr. Shyam Balaji, “Lir meteoru genellikle hızlı ve parlaktır, hatta bazıları gökyüzünde birkaç saniye süren izler bırakır” dedi.

Gözlem için kuzeydoğu yönüne bakın

Yağmuru izlemek isteyenlerin gözlerini kuzeydoğu yönüne çevirmesi ve Lir takımyıldızındaki Vega yıldızını bulması tavsiye ediliyor. Ancak göktaşları gökyüzünün farklı noktalarında da görülebileceği için geniş bir görüş alanı tercih edilmeli.

Sıcaklık uyarısı: Sabah serin olabilir

Kraliyet Greenwich Gözlemevi'nden Dr. Greg Brown, “Gözlem için şehir ışıklarından uzak, mümkün olduğunca geniş ve açık bir alan seçin.

Bir şezlongda uzanarak konforlu şekilde izleme yapabilirsiniz. Ancak sabahın erken saatlerinde hava hâlâ serin olabilir, bu nedenle sıcak tutan giysiler giymeyi unutmayın” ifadelerini kullandı.

Bu yıl takip edilebilecek diğer göktaşı yağmurları

Eta Aquarid (19 Nisan - 28 Mayıs): En yoğun dönem 5 Mayıs

Delta Aquarid (12 Temmuz - 23 Ağustos)

Perseid (17 Temmuz - 24 Ağustos): Saatte 150 göktaşı ile yılın en yoğunu

Geminid (4 Aralık - 20 Aralık): Renkli ışık izleriyle dikkat çekiyor

Bilim insanlarına göre bu tür gökyüzü olayları, evrenin geçmişine ışık tutarken aynı zamanda doğayla bağ kurmak için eşsiz fırsatlar sunuyor.

Dünyanın en küçük kablosuz uçan robotu üretildi: Çapı 1 santimetreden küçük

Arıların hareketlerinden ilham alınarak geliştirilen robot, havada asılı kalabiliyor, yön değiştirebiliyor ve küçük hedeflere isabet edebiliyor.

Sadece 21 miligram ağırlığındaki bu robot, aynı zamanda kontrollü uçuş yapabilen en küçük kablosuz robot olma özelliğini taşıyor.

Dış manyetik alanla uçuyor

Robotun uçuş kabiliyeti, içerisinde yer alan iki minik mıknatıs sayesinde sağlanıyor. Harici olarak uygulanan bir manyetik alan, bu mıknatısları harekete geçirerek robotun dönmesini sağlıyor.

Bu dönüş hareketi, robotun yerden havalanmasına yetecek kadar kaldırma kuvveti oluşturuyor.

Uçuş yönü ve hızı ise manyetik alanın gücü ayarlanarak kontrol edilebiliyor. Bu sayede robotun belirlenen bir hedefe doğru yönlendirilmesi mümkün hale geliyor.

Çalışmanın kıdemli yazarı olan Makine Mühendisliği Profesörü Liwei Lin, “Arılar; yön bulma, havada asılı kalma ve tozlaşma gibi olağanüstü uçuş yeteneklerine sahip. Geliştirdiğimiz robot da bir arının çiçekten nektar toplaması ve uzaklaşması gibi bir hedefe yönelip geri dönebiliyor” dedi.

Mikro robotlar yeni görevler üstlenebilir

Çalışmaya katkı sunan mühendis Fanping Sui, bu tip robotların küçük boşluklarda keşif yapmak ve dar alanlara erişmek gibi görevlerde kullanılabileceğini belirtti.

Ayrıca, yapay tozlaşma gibi tarımsal uygulamalarda ya da boruların içinin denetlenmesinde de faydalı olabileceğini ifade etti.

Henüz gerçek zamanlı algılama sistemlerine sahip olmayan robot, pasif uçuş özelliğine sahip. Yani ani bir çevresel değişiklik – örneğin sert bir rüzgâr – robotun yönünü bozabiliyor.

Ancak araştırma ekibi, gelecekte robotun konumunu ve hareketini anlık olarak algılayabilen aktif kontrol sistemleriyle donatılabileceğini söylüyor.

Daha küçük ve daha akıllı robotlar yolda

Robotun çalışabilmesi için şu an güçlü bir elektromanyetik alana ihtiyaç duyulsa da, boyutu 1 milimetrenin altına indirildiğinde daha zayıf alanlarla da kontrol edilebileceği belirtiliyor.

Bu da, radyo dalgalarıyla yönlendirilebilecek mikro robotların önünü açabilir.

Araştırma ekibi, ayrıca karınca benzeri iş birliği yapabilen robot sürüleri üzerinde de çalışıyor. Bu robotlar zincir oluşturabiliyor, birlikte hareket ederek tek başlarına yapamayacakları görevleri tamamlayabiliyor.

Ekip, bu tür robotların tıp alanında, özellikle de minimal invaziv cerrahilerde kullanılabileceğini öngörüyor.

Fazla tuz tüketimi obezite riskini yüzde 330'dan fazla artırabilir

Avrupa Obezite Kongresi'nde (ECO 2025) sunulacak olan araştırma, tuz tüketimi ile obezite arasındaki güçlü ilişkiye dikkat çekiyor.

Çalışma, Finlandiya Sağlık ve Refah Enstitüsü’nden Annika Santalahti ve ekibi tarafından yürütüldü.

Gizli tuz tehdidi: Gündelik yiyeceklerden alınan sodyum obeziteyi tetikliyor

Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre obezite, 30 kg/m² ve üzeri vücut kitle indeksi (VKİ) olarak tanımlanıyor.

Karın bölgesi obezitesi ise iç organlar çevresinde aşırı yağ birikimi ile ölçülüyor ve kalp-damar hastalıkları açısından daha büyük risk taşıyor.

Finlandiya'da sodyum tüketimi 1970’lerdeki zirve seviyelerinden sonra düşüş göstermiş olsa da, 2007 yılından bu yana sabit seyrediyor.

Uzmanlar, yüksek sodyum alımının yalnızca "sağlıksız gıdalar"dan değil, işlenmiş et ürünleri, ekmek ve peynir gibi gündelik tüketilen yiyeceklerden kaynaklandığını vurguluyor.

Araştırma ekibi, bireysel önlemlerin yeterli olmadığını, toplumsal düzeyde değişikliklerin ancak gıda sektörüyle iş birliği halinde mümkün olabileceğini belirtiyor.

Kadınlarda risk daha yüksek

Ulusal FinHealth 2017 çalışması kapsamında elde edilen verilere göre, günlük tuz tüketimi kadınlarda DSÖ'nün önerdiği günlük 5 gram sınırının neredeyse iki katına çıkarken, erkeklerde bu oran üç katı aştı.

İstatistiksel modellemelerle desteklenen bulgulara göre, sodyum tüketimi en yüksek grupta yer alan kadınlar, en düşük gruptaki kadınlara kıyasla genel obezite açısından 4,3 kat, karın obezitesi açısından ise 3,4 kat daha fazla risk taşıyor.

İdrar örneklerinden elde edilen sodyum değerleri de benzer sonuçlar verdi.

Erkeklerde ise idrar örneklerine dayalı değerlendirmede, en yüksek sodyum grubundaki bireylerin genel obezite riskinin 6 kat, karın obezitesi riskinin ise 4,7 kat arttığı saptandı.

Tuzun biyolojik etkileri araştırılıyor

Uzmanlara göre bu bulgular, yüksek tuz tüketiminin tokluk hormonlarını etkileyebileceğini, bağırsak mikrobiyomu ve vücut bileşimi üzerinde biyolojik değişikliklere yol açabileceğini gösteriyor.

Ayrıca, yüksek sodyum alımının genellikle aşırı işlenmiş gıda tüketimini de yansıttığına dikkat çekiliyor.

Araştırma ekibi, bu ilişkinin biyolojik mekanizmalarının daha fazla araştırılması gerektiğini vurgularken, gıda endüstrisinin de sodyum oranlarını azaltmakta kilit rol oynayabileceğini belirtiyor.

“Günlük tüketilen gıdaların ne kadar tuzlu olduğuna dikkat etmek gerekiyor,” ifadelerini kullanan araştırmacılar, obeziteyle mücadelede sadece bireysel farkındalığın değil, gıda politikalarında köklü değişikliklerin de önem taşıdığını belirtiyor.

Bilim insanları fiziğin kurallarını alt üst eden yeni bir madde keşfetti

Chicago Üniversitesi Moleküler Mühendislik Fakültesi ile San Diego Kaliforniya Üniversitesi’nden bilim insanları, termodinamiğin temel yasalarına ters düşen davranışlar sergileyen yeni bir madde sınıfı keşfetti.

Yeni keşfedilen bu metastabil maddeler, ısıtıldığında hacimce küçülüyor, yüksek basınç altında ise genişliyor.

Araştırma ekibine liderlik eden Prof. Dr. Shirley Meng, “Bu malzemelerin özelliklerini redoks kimyası yoluyla ayarlayabileceğimizi düşünüyoruz. Bu da oldukça heyecan verici uygulamalara kapı aralayabilir” dedi. Çalışmanın sonuçları, Nature dergisinde yayımlandı.

Fizik kurallarına meydan okuyan özellikler

Termodinamik kurallarına göre, bir madde ısıtıldığında genleşir, sıkıştırıldığında ise hacmi küçülür. Ancak araştırmacılar, bu kuralların tersine davranan metastabil malzemeler geliştirdi.

Prof. Meng, “Malzemeyi ısıttığınızda hacmi küçülüyor. Bu oldukça sıra dışı,” açıklamasında bulundu.

Maddenin bu davranışı, yalnızca temel bilimler açısından değil, aynı zamanda uygulamalı teknolojiler açısından da devrim niteliği taşıyor.

Özellikle elektrikli araç pillerinin yenilenmesi, yapısal batarya sistemleri ve ısıya dayanıklı malzeme üretimi gibi alanlarda büyük fırsatlar sunuyor.

Yapısal batarya ve sıfır termal genleşme mümkün olabilir

Araştırma ekibinden Dr. Minghao Zhang, bu yeni sınıf maddelerin sıfır termal genleşme gösterecek şekilde ayarlanabileceğini belirtti. Bu da inşaat sektöründe çığır açabilir.

“Her binada kullanılan farklı yapı malzemelerinin ısıya bağlı hacim değişiklikleri ciddi sorunlara yol açabilir. Ancak bu malzemeler sayesinde bu tür sorunların önüne geçilebilir,” dedi.

Isının yanı sıra basınç altındaki davranışları da şaşırtıcı: Madde, gigapascal seviyesindeki yoğun basınç altında dahi genleşmeye devam ediyor.

Dr. Zhang bu özelliği, “Eğer bir maddeyi her yönden sıkıştırırsanız doğal olarak hacminin küçülmesini beklersiniz. Ama bu madde, tam tersini yapıyor,” sözleriyle anlattı.

Yaşlanan bataryalar ilk günkü haline dönebilir

Araştırmacılar, bu maddelerin elektro-kimyasal enerjiye verdiği tepkileri de inceledi. Metastabil haldeki bu maddelere elektriksel voltaj uygulandığında, orijinal kararlı hallerine geri dönebiliyorlar. Bu da kullanılmış EV bataryalarının kapasitesinin yeniden artırılabileceği anlamına geliyor.

Dr. Zhang, “Yalnızca bir voltaj uygulamasıyla batarya ilk günkü haline dönebilir. Ne üreticiye ne de servis sağlayıcılara göndermeniz gerek. Piliniz yeniden yeni gibi olur,” dedi.

Bilimsel keşiften sanayiye geçiş hedefleniyor

Araştırmanın bir diğer katkısı da, temel bilimlerdeki anlayışa yeni bir boyut kazandırması. Prof. Meng, “Bu sadece teknolojik değil, aynı zamanda bilimsel anlamda da paradigma değişimi yaratıyor” diye konuştu.

Araştırmacılar, yeni maddenin kimyasal davranışlarını daha ayrıntılı inceleyerek, enerji depolama sistemlerinden uzay teknolojilerine kadar pek çok alanda uygulanabilir hale getirmeyi hedefliyor.

Yeni teknoloji: Karbondioksit 15 dakikada yakıta dönüştü

Tohoku Üniversitesi, Hokkaido Üniversitesi ve AZUL Energy şirketinden bilim insanları, CO₂’yi karbon monoksite (CO) dönüştüren yenilikçi bir yöntem geliştirdi. CO, sentetik yakıt üretiminde temel bir yapı taşı olarak kullanılıyor.

Yeni teknik, dönüştürme süresini 24 saatten yalnızca 15 dakikaya indirerek bugüne kadar kullanılan tüm benzer sistemleri geride bıraktı.

Tohoku Üniversitesi’nden araştırmacı Liu Tengyi, “CO₂’yi CO’ya dönüştürmek iklim değişikliğiyle mücadelede kritik bir konu, ancak geleneksel yöntemler pahalı, dengesiz ve endüstriyel kullanıma uygun değil. Biz bu sorunlara çözüm sunmak istedik,” dedi.

Sprey yöntemiyle düşük maliyet, yüksek verim

Araştırma ekibi, metal içeren ve içermeyen farklı ftalosiyanin (Pc) türlerini katalizör olarak inceledi. Bu bileşikler, gaz difüzyon elektrotlarına sprey yöntemiyle uygulandı ve doğrudan kristal yapılar oluşturuldu. Bunlar arasında en yüksek verimi, yaygın bir boya maddesi olan düşük maliyetli kobalt ftalosiyanin (CoPc) sağladı.

Yeni yöntemde, geleneksel karışım ve ısıtma süreçlerine gerek kalmadan yalnızca yüzeye sprey uygulanarak etkin bir elektrot elde edilebiliyor. Yöntem, 150 mA/cm²’lik akım yoğunluğunda 144 saat boyunca kararlı performans sergileyerek endüstriyel standartları aştı.

Araştırmacılar, bu katalizörün bugüne kadar bildirilmiş tüm Pc-tabanlı sistemlerden daha iyi performans gösterdiğini DigCat veritabanıyla doğruladı.

Sentez yakıt üretiminde yeni dönem

Liu, “Bu, yalnızca en iyi Pc-tabanlı katalizör değil, aynı zamanda endüstri standartlarını geçen ilk örnek,” diyerek çalışmanın önemini vurguladı.

Araştırma kapsamında, Japonya’daki NanoTerasu tesisi kullanılarak kristal yapıların detaylı analizleri yapıldı. Elde edilen veriler, sıkı kristal dizilimlerin yüzeydeki elektron transferini kolaylaştırdığını ve bu durumun yüksek verimi sağladığını ortaya koydu.

Geliştirilen gaz difüzyon elektrotu ve CO₂ elektrolizi yöntemi, karbon monoksit üretimini daha hızlı ve daha düşük maliyetli hale getirerek, sentetik yakıt üretiminin önündeki en büyük engellerden birini ortadan kaldırıyor.

Bu yeni yaklaşım, karbon yakalama ve yeniden kullanım teknolojileri (CCU) kapsamında gelecek vadeden bir çözüm olarak değerlendiriliyor.

Mars’ta karbon döngüsüne dair ilk doğrudan kanıt bulundu

NASA'nın Curiosity aracı, Mars’taki Gale Krateri’nde yaptığı kazılarda, yalnızca atmosferdeki karbondan çökelme yoluyla oluşabilecek siderit adlı bir minerale rastladı.

Bu keşif, yaklaşık 3,5 milyar yıl önce Mars'ta aktif bir karbon döngüsünün işlediğini ve gezegenin yaşanabilirliğine dair öngörülerin doğru olduğunu ortaya koydu.

Kanada Calgary Üniversitesi’nden jeokimyacı Prof. Dr. Benjamin Tutolo, "Bu bulgu bize Mars'ın yaşanabilir olduğunu ve bu yöndeki modellerimizin isabetli olduğunu söylüyor" dedi.

Kayıp karbonun izleri bulundu

Bilim dünyası uzun süredir Mars’ta suyun varlığını kanıtlayan izleri araştırıyor. Yüzeydeki göller, akarsular ve okyanus kalıntıları, bir dönem Mars’ta sıvı suyun bolca bulunduğuna işaret ediyor. Ancak bu suyun var olabilmesi için atmosferde yeterli miktarda karbondioksit bulunması gerekiyor.

Tutolo, “Modeller, karbonat minerallerinin Mars yüzeyinde yaygın olması gerektiğini öngörüyordu. Ancak şimdiye dek ne yörüngedeki uydular ne de yüzey araçları bu minerallere dair net bir iz bulamamıştı” ifadelerini kullandı.

Curiosity’nin 2022 ve 2023 yıllarında gerçekleştirdiği X-ışını kırınım analizleri sonucunda, kraterin farklı noktalarından alınan örneklerde neredeyse saf kristal formda siderit tespit edildi. Bu mineral, demir, karbontrioksit ve eser miktarda magnezyum içeriyor.

Yüzeyin altındaki sır perdesi aralandı

Siderit minerali, Mars yüzeyinde daha önce fark edilmemişti. Bunun sebebi olarak da suda çözünebilen magnezyum sülfat tuzlarının, yörüngeden yapılan gözlemlerde karbonat minerallerinin sinyalini bastırması gösterildi. Araştırma ekibi, bu minerallerin Mars genelinde yaygın olduğunu ve karbonatların da muhtemelen bu bölgelerde saklı kaldığını ifade etti.

Bu keşif, Mars’ın antik döneminde daha sıcak ve yaşanabilir bir atmosferi olduğuna dair modelleri doğrularken, aynı zamanda gezegenin neden bu koşulları sürdüremediğine dair yeni ipuçları da sunuyor.

Tutolo, "Eski Mars karbon döngüsünün dengesiz olduğu anlaşılıyor. Yani, atmosfere salınan karbondioksitten çok daha fazlası kayaçlara hapsolmuş. Bu durum, gezegenin uzun vadeli yaşanabilirliğini tehdit etmiş olabilir" dedi.

Geçmiş veriler yeniden incelenecek

Araştırmacılar, siderit gibi minerallerin yörünge araçlarıyla tespit edilememesinin nedenlerini artık daha iyi anlıyor. Bu bilgi, geçmişte elde edilen verilerin yeniden analiz edilmesini mümkün kılacak. Ayrıca Curiosity gibi keşif araçlarının topladığı örneklerde daha fazla karbonat mineraline rastlanabileceği belirtiliyor.

Bu keşif, yalnızca Mars’ın geçmişine ışık tutmakla kalmıyor, aynı zamanda Dünya’daki iklim değişikliğiyle mücadelede kullanılan karbon tutma teknolojilerine de yeni bir perspektif kazandırıyor.

Prof. Dr. Tutolo, “Yıllardır Dünya’da karbon tutma üzerine çalışıyordum. Şimdi Mars’taki bu mineralleri inceleyerek aynı bilgileri farklı bir gezegenin geçmişini anlamakta kullanmak, benim için hayal bile edemeyeceğim bir deneyim oldu” dedi.

Söz konusu bulgular Science Advances dergisinde yayımlandı.

Evrenin kayıp maddesi bulundu: Astronomlar hidrojenin izini sürdü

Uzay araştırmalarında çığır açan bir analiz, evrendeki görünür maddenin uzun süredir kayıp olan yarısının izini sürdü.

Bilim insanları, bu maddenin galaksilerin çevresinde yer alan, gözle görülmeyen iyonize hidrojen bulutları halinde bulunduğunu tespit etti.

Bu bulutlar normal koşullarda görünmezken, uluslararası araştırma ekibi, onları görünür kılacak yeni bir teknik geliştirdi.

Çalışma, galaksi dışı alanda bulunan ve yıldızlardan yayılan ışığın arka planında saklanan hidrojenin, tahmin edilenden çok daha uzakta konumlandığını gösteriyor.

Kaliforniya Üniversitesi ve Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı'ndan gökbilimci Boryana Hadzhiyska, "Galaksiden uzaklaştıkça kayıp gazın tamamına ulaştığımızı düşünüyoruz" dedi.

Hadzhiyska, daha kesin sonuçlar için simülasyonlarla ayrıntılı analizler yapacaklarını belirtti.

Kayıp maddenin peşinde

Evrenin enerji-madde dağılımında görünen madde yalnızca yüzde 5'lik bir kısmı oluşturuyor. Geri kalan yüzde 27 karanlık madde, yüzde 68 ise karanlık enerjiden oluşuyor.

Görünen, yani "baryonik" madde içinde ise hidrojen en baskın element; atom sayısının yüzde 90’ını, kütlenin ise yüzde 73’ünü oluşturuyor. Ancak bu hidrojenin büyük bölümü bugüne kadar tespit edilememişti.

Araştırmacılar, bu görünmeyen hidrojen bulutlarını doğrudan gözlemlemek yerine, kozmik mikrodalga arka plan ışınımı (CMB) üzerinde yarattığı etkiyi inceleyerek keşfetmeyi başardı. Bu ışınım, evrenin oluşumundan kalan "fosil ışık" olarak kabul ediliyor ve evrendeki her şeyin arkasında yer alıyor.

Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı’ndan kozmolog Simone Ferraro, "Bu ışığı bir arka aydınlatma kaynağı gibi kullanarak gazın yerini tespit edebiliyoruz" dedi.

Yeni teknikle görünmeyen görüldü

Yöntemin temelinde, CMB ışığının iyonize hidrojen bulutlarıyla karşılaştığında elektronlara çarparak parlaklığının değişmesi yatıyor. Bu etki, “kinematik Sunyaev-Zel'dovich etkisi” olarak adlandırılıyor. Ancak bu sinyaller son derece zayıf olduğu için araştırmacılar, milyonlarca kırmızı galaksiden gelen verileri üst üste koyarak sinyali güçlendirdi.

Sonuçlar, galaksilerin çevresinde sanılandan çok daha büyük hidrojen haleleri bulunduğunu gösterdi. Bu durum, söz konusu halelerin araştırmanın tespit sınırlarının da ötesine geçtiğini düşündürüyor. Ferraro, "Ölçümlerimiz, tüm gazı bulduğumuza işaret ediyor" dedi.

Ancak yeni keşifler, yeni soruları da beraberinde getirdi. Gözlemler, bu gaz halelerinin hem galaksi dışından gelen maddelerle beslendiğini, hem de galaksi merkezindeki süper kütleli kara deliklerin etkin dönemlerinde dışarı fırlattığı madde ve rüzgârlarla şekillendiğini gösteriyor. Bu süreç, yıldız oluşumunu da doğrudan etkiliyor.

Evrenin evrimi için kritik bulgu

Bu dev halelerin beklenenden büyük olması, kara deliklerin zaman zaman aktif hale geldiğini gösteriyor. Bu bulgular, galaksi oluşumu ve evrimini anlamada önemli rol oynuyor.

Araştırmacılar, kayıp hidrojenin bir kısmının da galaksileri birbirine bağlayan karanlık madde filamentlerinde bulunduğunu belirtiyor. Yeni keşif, bu yapıların izini sürebilmek için bilim insanlarına yeni bir yol sunuyor.

Bilim insanları, yayımladıkları makalede, "Bu çalışma, heyecan verici yeni bir araştırma alanının kapılarını aralıyor" ifadelerine yer verdi.

Söz konusu çalışma Physical Review Letters dergisine sunuldu ve arXiv platformunda erişime açıldı.

Apple’ın yeni yapay zeka aracı tartışılıyor: Gözlerimize artık güvenebilir miyiz?

Apple’ın kısa süre önce tanıttığı "Clean Up" adlı yapay zekâ destekli fotoğraf düzenleme aracı, dikkat dağıtıcı unsurları silerek görüntüleri sadeleştirmeyi amaçlıyor. Ancak bu özellik, dijital içeriklerin ne kadarına güvenilebileceği sorusunu da beraberinde getirdi.

Avustralya’da Aralık ayından bu yana belirli Apple cihazlarında kullanılabilen özellik, şu anda Yeni Zelanda, Kanada, İrlanda, Güney Afrika, Birleşik Krallık ve ABD’de de erişime açık durumda.

Görüntüleri gerçek dışı hale getirmek artık daha kolay

Yeni araç, yapay zekâ ile sahneyi analiz ederek silinebilecek unsurları kullanıcıya öneriyor. Kullanıcı bu öğeleri dokunarak ya da işaretleyerek silebiliyor. Sistem, ardından çevredeki alana uygun şekilde boşluğu dolduruyor.

Yıllardır piyasada bulunan benzer uygulamalardan farklı olarak, artık kullanıcıların yeni bir uygulama indirmesine gerek kalmadan bu işlem doğrudan telefonun varsayılan galeri uygulaması üzerinden yapılabiliyor.

Apple’ın bu girişimi, Google’ın Android cihazlarda sunduğu "Magic Editor" ve bazı Samsung cihazlardaki yerleşik düzenleme araçlarıyla benzerlik gösteriyor. Ancak tüm bu araçlar, yapay zekâ destekli görüntü manipülasyonunun giderek daha erişilebilir hâle geldiğini ortaya koyuyor.

Suistimal riski büyüyor

Apple Clean Up aracı, kalabalık turistik alanlardan kişileri silmek gibi masum amaçlarla kullanılabileceği gibi, etik dışı kullanım senaryoları da barındırıyor. Örneğin, bir ürünün hasarlı bölümünü gizlemek için görselin düzenlenmesi, sahte faturalar oluşturulması veya dijital içeriklerin izinsiz kullanımının üstünün örtülmesi gibi alanlarda kötüye kullanım mümkün.

Görüntülerin bu denli kolay değiştirilebilir hale gelmesi, özellikle delil niteliğindeki görsellerin –örneğin trafik kameraları, polis yaka kameraları ya da kargo teslim belgeleri– güvenilirliğini sorgulatıyor.

Gerçeği anlamak için yeni yöntemler gerekiyor

Yapay zekâ tarafından düzenlenen görüntülerde, dikkatli bakıldığında tutarsızlıklar fark edilebiliyor. Ancak bu tür detayları yakalamak, çoğu zaman uzmanlık gerektiriyor. Aynı sahnenin farklı açılardan çekilmiş fotoğraflarıyla karşılaştırma yapmak veya manuel doğrulama yöntemlerine başvurmak, bu süreçte fayda sağlayabilir.

Bununla birlikte, bu tür denetimlerin zaman alıcı olduğu göz önünde bulundurulduğunda, güvenilir ve otomatik sistemlere olan ihtiyaç da giderek artıyor.

Düzenleme ihtiyacı artıyor

Avrupa Birliği'nde Apple’ın bu özellikleri içeren "Apple Intelligence" programının devreye alınması, düzenleyici belirsizlikler nedeniyle ertelendi. Bu durum, AI destekli araçların yasal ve etik sınırlarının daha net çizilmesi gerektiğine işaret ediyor.

Her teknolojide olduğu gibi, yapay zekâ da hem faydalı hem de zararlı amaçlarla kullanılabilir. Kullanıcıların bu teknolojilerin sınırlarını ve olası etkilerini bilmesi, dijital dünyada bilinçli bireyler olabilmeleri açısından büyük önem taşıyor.

ABD'li yargıçtan Google kararı: Reklam pazarında tekel kurduğu tespit edildi

ABD'nin Virginia eyaletindeki Alexandria kentinde görev yapan Federal Yargıç Leonie Brinkema, Alphabet çatısı altındaki Google’ın reklam teknolojisi alanında iki ayrı pazarda "kasten ve sürekli olarak tekel gücü elde ettiğine ve bunu koruduğuna" karar verdi.

Bu pazarlar, internet sitelerinin reklam envanterlerini yönettiği yayınevi reklam sunucuları ve reklam alışveriş platformları olarak tanımlanıyor.

Yargıç Brinkema, Google’ın reklam veren ağlarında ise tekelleşmediğine kanaat getirdi.

Google karara itiraz edecek

Google’ın düzenleyici işlerden sorumlu başkan yardımcısı Lee-Anne Mulholland, karara itiraz edeceklerini duyurdu.

Mulholland, “Bu davanın yarısını kazandık, diğer yarısı için temyize gideceğiz” dedi. Ayrıca yayınevi araçlarına yönelik alınan karara katılmadıklarını belirterek, “Yayınevleri birçok seçenek arasında Google’ı tercih ediyor çünkü reklam teknolojisi araçlarımız basit, uygun maliyetli ve etkili” ifadelerini kullandı.

Rekabetin yeniden sağlanması için yeni duruşma yapılacak

Mahkeme kararı, Google’ın rekabeti yeniden tesis etmesi için ne gibi adımlar atması gerektiğine ilişkin ayrı bir duruşmanın yapılmasının önünü açtı.

Bu kapsamda, şirketin bazı birimlerini satması gerekebileceği belirtiliyor. ABD Adalet Bakanlığı, Google’ın yayınevi reklam sunucusu ve reklam alışveriş platformunu içeren "Google Ad Manager" birimini elden çıkarması gerektiğini savunuyor.

Google, şu anda iki farklı davada varlıklarını satma ya da iş uygulamalarını değiştirme riskiyle karşı karşıya. Washington'da görevli bir yargıç da gelecek hafta yapılacak duruşmada, Adalet Bakanlığı’nın Google’ın Chrome tarayıcısını satmasını ve arama motoru pazarındaki hâkimiyetine son vermesini talep edeceği davaya başkanlık edecek.

Şirket daha önce, Avrupa'daki rekabet otoritelerini yatıştırmak amacıyla reklam alışveriş birimini satma seçeneğini değerlendirmişti.

Google, rekabeti engelleyen klasik taktikleri kullandı

Yargıç Brinkema, geçen yıl üç hafta süren duruşmada, Adalet Bakanlığı ve çok sayıda eyaletin ortaklaşa açtığı davayı değerlendirdi.

Dava kapsamında Google’ın rakip şirketleri satın alarak, müşterilerini kendi ürünlerine bağımlı hale getirerek ve çevrim içi reklam piyasasındaki işlemleri kendi kontrolüne alarak klasik tekelci yöntemlere başvurduğu öne sürüldü.

Google ise savunmasında davanın geçmişe odaklandığını ve şirketin araçlarının rakip ürünlerle uyumlu hale getirilmesi yönündeki çalışmaların göz ardı edildiğini belirtti.

Google’ın avukatları ayrıca Amazon ve Comcast gibi büyük teknoloji şirketlerinin rekabet oluşturduğunu, dijital reklam harcamalarının da uygulamalar ve yayın platformlarına kaydığını dile getirdi.

İtalya'da korkunç kaza: Teleferik yere çakıldı

Ulusal basındaki haberlere göre, Castellammare di Stabia'yı Faito dağının zirvesine bağlayan teleferik hattında bugün öğleden sonra yerel saatle 15.00 sularında bir arıza yaşandı.

Kabinlerde kalanların kurtarılması için çalışma başlatılırken, hattın dağın yüksek kısmındaki bir kabinle bağlantısının kesildiği bilgisi geldi.

Faito dağının zirvesine yakın noktada bulunan kabinin düştüğü ve arama kurtarma ekiplerinin zorlu hava ve arazi şartlarında kabindekilere ulaşmak için çalışma başlattığı belirtildi.

İtalyan ANSA ajansının kurtarma ekiplerine dayandırdığı haberinde, düşen kabinde 5 kişinin bulunduğu, bunlardan 4'ünün hayatını kaybettiği, 1 kişinin de ağır yaralı olduğu ifade edildi. Yaralının ambulans helikopterle hastaneye kaldırıldığı kaydedildi.

Haberlerde, kazaya teleferiğin çekme kablosunun kopmasının yol açtığı belirtildi, kazada ölenlerin turist olabileceği ifade edildi.

Campania Bölgesel Yönetim Başkanı Vincenzo De Luca, Rainews24 kanalına yaptığı açıklamada, teleferik hattının şehir kısmındaki kalkış istasyonuna yakın noktada kalan ve yerden yaklaşık 100 metre yukarıda asılı iki kabinde mahsur kalan diğer yolcuların itfaiyenin yardımıyla tek tek kabinlerden tahliye edildiğini söyledi.

De Luca, olayın yaşandığı yerde hava şartlarının son derece kötü olduğunu dile getirdi.

Başbakan Yardımcısı ve Ulaştırma-Altyapı Bakanı Matteo Salvini de yaptığı yazılı açıklamada, olaydan duyduğu üzüntüyü belirterek, teleferik kazasının nasıl yaşandığına ilişkin ivedi bir rapor istediğini, amaçlarının olayın tüm yönleriyle aydınlatılması ve sorumluların en kısa sürede ortaya çıkarılması olduğunu kaydetti.

BBC'nin eski spikeri: Medya, Filistinlilerin hayatını İsrailliler kadar ele almıyor

Geçen yıl BBC'den ayrılarak Bloomberg'e geçen Husain, yaşam ve moda dergisi British Vogue'a, kariyeri ve İngiltere'deki gazetecilik konusunda değerlendirmede bulundu.

"BBC'den Bloomberg'e geçerek Gazze konusunda daha fazla konuşma şansı bulup bulmadığı" sorulan Husain, "Binlerce çocuğu, kadını, sivil erkeği sadece öldüren değil aynı zamanda sakat bırakan ya da yakınlarının elinden alan, yaşayan herkesi rahatsız eden bir insani kriz var." ifadesini kullandı.

Husain, İsrail'in uluslararası medyaya bölgeye giriş yasağı uygulamasına değinerek, "Bu, Filistinli bir sivilin hayatının hiçbir şekilde İsrailli bir sivilin hayatı kadar ele alınmaması anlamına gelen bir medya stratejisidir." değerlendirmesini yaptı.

İki tarafın sivillerinin anlatılmayı hak eden hikayeleri bulunduğunu belirten Husain, BBC'de çalıştığı dönemde söyleyemediği ya da soramadığı hiçbir şey olmadığını vurguladı.

Husain, tüm uluslararası medyanın Gazze'de yaşananları anlatmasının engellendiğini vurgulayarak, "Tüm uluslararası medya kuruluşları bu durumda. Erişim eksikliği konusunda kesinlikle resmi tepkiler olmalı çünkü bunun çok derin etkileri olacaktır. Savaş bölgelerinde haber toplama ve yaşananları raporlama süreçlerine müdahale ediliyor. Bunun bu kadar uzun süredir devam etmesi ise daha önce görülmemiş bir şey." ifadesini kullandı.

Pakistan-Hindistan kökenli ve Müslüman bir gazeteci olarak hayatında hiç görmediği ölçüde ırkçılığa bu dönemde şahit olduğunu belirten Husain, bu dönemin, İngiltere Müslümanları için 11 Eylül saldırılarının yaşandığı dönemden daha zor bir dönem olduğunu savundu.

"Irkçılık birçok insanın günlük hayatının bir parçası." yorumunu yapan Husain, "Benim gibi insanların dokunulmaz olduğunu sanmasınlar. Ayrıcalıklıyım, harika bir kariyerim var. Daha önemli şeylerin yaşanacağı, daha heyecan verici bir kariyeri elde edeceğimi umuyorum. Ama bu, ırkçılık gibi konuların benim gibilere dokunmayacağı anlamına gelmiyor." dedi.

The Times gazetesi, geçen yıl yaptığı bir haberde Husain'in BBC'deki programında daha fazla Filistinli ağırlamak istediğine yer vermişti.

Gazeteye konuşan bir BBC çalışanı, "Bizim (BBC) Gazze'deki sivil ölümlerine yeterli yer vermediğimizi ve İsrail perspektifinden yaklaştığımızı düşünüyordu." ifadesini kullanmıştı.

Husain'in Gazze'deki BBC muhabiri Rushdi Abualouf'u daha fazla yayına bağlamak istediği de haberde yer almıştı.

İşgalci İsrail'in aşırı sağcı Bakanı Smotrich'ten, "Trump'ın planını uygulama zamanı geldi" tehdidi

Dini Siyonizm Partisi lideri Smotrich, X hesabından yaptığı paylaşımda, İsrail'in, savaşın hedeflerine ulaşmadan saldırıları durdurmayacağını öne sürdü.

Smotrich, Hamas yok edilmeden ve tüm İsrailli esirler serbest kalmadan saldırıları sona erdirmeyeceklerini belirtti.

Trump'ın sözlerine atıfla "Hamas için cehennemin kapılarını açma" tehdidinde bulunan Smotrich, Trump'ın Filistinlilerin "gönüllü göç" adı altında başka ülkelere sürgün planının hayata geçirilmesi gerektiğini savunarak İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'ya çağrı yaptı.

Yedioth Ahronoth gazetesinin haberine göre, İsrail kabinesinin diğer bir aşırı sağcı üyesi Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir de "İsrail'in hayallerini gerçekleştirme imkanı yakaladığını" öne sürerek, her şeyin Netanyahu'nun elinde olduğunu kaydetti.

Hamas'ın açıklaması

İsrail'in Mısır aracılığıyla sunduğu kısmi ateşkes teklifine yanıt vermesi beklenen Hamas, İsrail'in savaşı sonlandırması ve Gazze'den çekilmesi karşılığında tüm İsrailli esirleri serbest bırakmaya hazır olduklarını açıklamıştı.

Hamas'ın Gazze'deki lideri Halil el-Hayye, İsrail'in 19 Ocak'ta yürürlüğe giren ateşkesin yükümlülüklerini yerine getirmeyi reddettiğini, saldırıları tekrar başlattığını, kendilerinin sunulan teklifleri kabul etmesine rağmen Netanyahu'nun reddettiğini ve son olarak savaşı sonlandırmayan ve Gazze'den çekilmeyi öngörmeyen bir teklif sunduğunu dile getirmişti.

Hayye, kısmi ateşkes tekliflerini reddettiklerini, saldırıların sona erdirilmesini içeren bir teklif üzerinden müzakere etmeye hazır olduklarını söylemişti.