Ermenistan'ın saldırılarında 10 Azerbaycanlı yaşamını yitirdi

Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı ve Başsavcılığının ortak açıklamasında, Ermenistan ordusunun 27-29 Eylül'de sivil yerleşim birimlerine ağır silahlarla saldırıda bulunduğu hatırlatıldı.

Açıklamada, saldırılarda 10 sivilin yaşamını yitirdiği, 30 sivilin yaralandığı, yaşamını yitiren sivillerden ikisinin 13 ve 14 yaşlarında ortaokul öğrencileri olduğu kaydedildi.

{ilgili-haber-519427}

Lübnanlı uzmanlar, ülkeyi daha kötü senaryoların beklediğini düşünüyor

Lübnanlı uzmanlar, Fransızların baskıları altında hükümeti kurmakla görevlendirilen Mustafa Edib'in görevi iade etmesinin ardından ülkeyi daha kötü senaryoların beklediğini öngörüyor.

Lübnan'da Hizbullah ve siyasi müttefiklerinin destekleriyle 21 Ocak'ta kurulan Hassan Diyab hükümeti, Beyrut Limanı'nda 2 bin 750 ton amonyum nitrat maddesinin infilak etmesinin ardından halktan gelen tepkiler üzerine 10 Ağustos'ta istifa etmek zorunda kaldı.

Söz konusu patlamanın ardından Lübnan'daki mevcut durumdan istifade etmek isteyen Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, ülkedeki krize karşı reformları hayata geçirecek bir hükümetin kurulması ve sonrasında Paris'te Lübnan'a destek için uluslararası konferans düzenlenmesi girişimini başlattı.

Macron'un söz konusu girişimi, ABD'nin yaptırımları hedefindeki Hizbulllah ve siyasi müttefiklerinin Maliye Bakanlığı başta olmak üzere kendi paylarına düşen bakanlıklara getirilecekler konusunda Mustafa Edib'in taleplerini reddetmesiyle başarısızlığa uğradı.

Mustafa Edib, 26 Eylül'de Baabda Cumhurbaşkanlığı Sarayı'na gerçekleştirdiği ziyaretin ardından, "Hükümeti kurma görevini aldığım sıradaki mutabakat yok artık." diyerek görevi iade ettiğini duyurdu.

Uyguladıkları tüm baskılara rağmen girişiminden sonuç alamayan Macron, Edib'in hükümeti kurma görevini bırakmasının ardından pazar günü Elysee Sarayı'nda basın toplantısı düzenleyerek, Lübnanlı siyasileri ihanetle suçladı.

"Lübnanlı siyasi güçler, açık şekilde taahhüdü yerine getirmek istemedi, bu taahhüde ihanet etmeye karar verdiler. Onlar ülkenin genelinin çıkarlarını değil, kendi çıkarlarını önemsedi ve ülkeyi yabancı güçlere teslim ettiler. Bir ay kaybedildi." diyerek sert tepki gösteren Macron, Lübnanlı siyasilerin bu "ihanetin" sorumluluğunu üstlenmesi gerektiğini savundu.

Ülkedeki son gelişmeleri değerlendiren Lübnanlı siyaset uzmanları, tarihinin en büyük ekonomik krizlerinden biriyle boğuşan Lübnan'da hükümetin kurulamamasıyla ekonomik kriz ve çöküntünün daha da derinleşeceği yorumunda bulunuyor.

"Felaket senaryoları Lübnan'ı bekliyor"

Lübnanlı siyaset uzmanı Bişara Hayrallah, Mustafa Edib'in hükümeti kurma görevini bırakmasının ardından "felaket senaryolarının Lübnan'ı beklediği" uyarısında bulundu.

Edib'in, hükümeti kurma görevini alan kişinin kabineyi oluşturacağı konusunda Şii Emel Hareketi ve Hizbullah'ı ikna edemediği için istifa ettiğini dile getiren Hayrallah, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Şii ikili, Hassan Diyab hükümetini düşürmekle yanlış yaptığını düşünüyor. Emel Hareketi ve Hizbullah, ABD'deki başkanlık seçimleri sonuçlanıncaya kadar Diyab hükümetinin geçici olarak görevde kalmasını istiyor, çünkü umutlarını Başkan Donald Trump'ın düşmesine bağlamış durumdalar. Bunlar, Trump kazanmayacakmış gibi beklentilere girmişler ancak ABD'de başkan kim olursa olsun politikasında bir değişiklik söz konusu olmayacak."

Lübnanlı Şii grupların, İran'ın beklentileri bağlamında bu tutumu sergilediğine işaret eden Hayrallah, Lübnan'da bazı grupların İran çıkarlarını ulusal çıkarlara tercih ettiğini söyledi.

Mustafa Edib'ten sonra hükümeti kurma konusunda yakın zamanda yeni bir ismin görevlendirilmesine ihtimal vermeyen Hayrallah, "Lübnan, hem daha çok kriz ve ekonomik çöküntüye doğru gidiyor hem de daha çok uluslararası yaptırımlarla yalnızlığa sürükleniyor." değerlendirmesini yaptı.

Çöküşler peş peşe gelecek

Lübnanlı siyasi analist Nebil Bumunsif da Mustafa Edib hükümeti ve Fransız girişimini engelleyenlerin, ülkeyi istedikleri yere çektiklerini ifade etti.

Mustafa Edib'in görevini iade etmeye zorlamakla Fransız girişimine yönelik gerçekleşen darbenin bölgesel bir talimatı olarak ele alan Bumunsif, "Lübnan, artık finansal, ekonomik ve toplumsal çöküşleri peş peşe yaşamaya doğru gidiyor." dedi.

Bumunsif, "Edib hükümeti, tehlikeli zorluklarla karşı karşıya kalan Lübnan'a nefes aldırma fırsatı sağlayabilirdi. Ancak Şii ikili, İran ve ABD'nin çekişmeleriyle bağlantılı olarak bu fırsatı akamete uğrattı." diye konuştu.

Hizbullah ve siyasi müttefiklerinin oluşturduğu 8 Mart Bloku'nun, ABD başkanlık seçimleri sonuçlanıncaya kadar Hassan Diyab hükümetini görevde tutabileceğine işaret eden Bumunsif, "Çünkü kendileri, bölgesel bağlılıkları doğrultusunda Beyaz Saray'a kimin geleceği belirleninceye kadar Lübnan'ı yönetim boşluğunda tutarak İran'a hizmet ediyorlar." tespitinde bulundu.

Bumunsif, yeni bir ismin hükümeti kurmakla görevlendirilmesine ilişkin ise "Cumhurbaşkanı Mişel Avn, her seferinde yeni hükümeti kurmakla görevlendirilecek isim için istişareleri başlatma sürecini uzatıyor, bu sefer de herkesin üzerine mutabık kalacağı kişiyi bulma gerekçesiyle bu süreyi daha fazla uzatacaktır." ifadelerini kullandı.

Ülkenin çöküşe karşı koyacak alternatif yok

Lübnanlı siyaset ve ekonomi uzmanı Sami Nadir de ülkenin karşı koyacak alternatifi olmayan bir çöküşle karşı karşıya kaldığını söyledi.

Mustafa Edib'in başbakanlığındaki hükümetin kurulması fırsatını kaçıran Lübnan'ın belirsizlik dönemine girdiğini vurgulayan Nadir, "Lübnan'da iki seçenekten başka yol kalmadı. Birincisi, 10 Ağustos'ta istifa eden Hassan Diyab hükümeti görevine devam edecek. İkincisi ise yeni hükümet için Hassan Diyab gibi bir isme görev verilecek." öngörüsünde bulundu.

Nadir, Mustafa Edib'in, bütün uluslararası desteklere rağmen güven verici düzeyde bir kabine oluşturamadığı dolayısıyla yeni görevlendirilecek başbakan adayının başarı elde etmesinin oldukça zor görüldüğünü kaydetti.

"Şiiler, ABD yaptırımları olmasaydı Maliye Bakanlığı talebinde ısrar etmezdi"
Hizbullah'a yakınlığıyla bilinen siyasi analist Faysal Abdüssatir ise Lübnan'da beklenen senaryoların geçmiş senaryolara göre daha az tehlike arz edeceğini savunarak, "Yeni hükümeti kurmakla görevlendirilecek ismin belirlenmesi için istişare süreci uzatılmayacaktır." dedi.

Yeni ismin belirlenmesi için Fransızlarla temaslar kurulacağını aktaran Abdüssatir, Şiilerin Maliye Bakanlığını kimseye kaptırmama yönündeki tutumlarına ilişkin, "Emel Hareketi ve Hizbullah, ABD'nin yaptırımları ve sonrasındaki Sünni eski başbakanların sergilediği tutum olmasaydı Maliye Bakanlığı taleplerinde bu kadar ısrar etmezlerdi." yorumunu yaptı.

Lübnan'da yeni hükümetin ABD'deki başkanlık seçimlerinden sonraya kalacağı yönündeki görüşlere katılmadığını belirten Abdüssatir, "Bu iddia, Şiilere ve özellikle de Hizbullah'a karşı sürdürülen kampanyalar bağlamında dillendiriliyor. Lübnan, İran ve ABD müzakerelerinde bir kart olarak nasıl kullanılabilir ki?" diye konuştu.

Halk teknokratlardan oluşan küçültülmüş kabine istiyor

Kamu borcunun 90 milyar doları aştığı Lübnan, 1975-1990 yıllarındaki iç savaştan bu yana en büyük ekonomik krizlerden birini yaşıyor.

İşsizliğin yüzde 35 ve yoksulluğun yüzde 50'nin üzerinde olduğu Lübnan, geçen ay Beyrut Limanı'nda meydana gelen büyük patlamayla daha da zor duruma düştü.

Siyasi güçler ile yöneticileri ülkedeki mevcut ekonomik krizin nedeni olarak gören halk, uzun yıllardır yönetimi paylaşan mezhepsel siyasi partilerin yer almadığı, teknokratlardan oluşan küçültülmüş bir hükümetin kurulmasını talep ediyor.

Esed'in oligark kuzeni Mahluf rejimi yargıya şikayet etti

Sosyal medya hesabından mayıs ayından bu yana yaptığı açıklamalarda haksızlığa uğradığını savunan Mahluf, rejimi hedef alan yeni bir paylaşımda bulundu.

Rejim tarafından ülkedeki mal varlıklarına el konulan Mahluf, "Ortadoğu'nun en büyük dolandırıcılık operasyonu, güvenlik şemsiyesi altında, 'savaş zenginleri' lehine gerçekleşiyor. Bunlar ülkeyi yoksullaştırmakla kalmayıp insani yardım kurumlarını da yağmalıyor." diyerek şikayetlerini tekrarladı.

Mahluf, rejimle arasında sorunların devam ettiğini gösteren söz konusu paylaşımda şunları kaydetti:

"Hükümete daha önce gönderdiğimiz çok sayıda mektup cevapsız kalınca, bugün Yüksek Yargı Konseyi başkanına bir yazı gönderdim. Konuyu ele alması ve yoksullara haklarını vermesini bekliyoruz. Zira yoksullarla ilgilenen sadece (rejim tarafından el konulan) bu kurum vardı. Gönderdiğim yazının içeriğini ilerleyen günlerde sizlerle de paylaşacağım. Yüksek Yargı Konseyi başkanına güvenimiz tam."

Paylaşımında Suriye'deki şirketlerini "Ramak Kalkınma ve İnsani Projeler Kurumu" adı altında birleştirdiğini aktaran Mahluf, Esed rejimi içinden isim vermeden ve 'savaş zenginleri' olarak nitelediği bazı kişilerin bu şirketlere el koymasını konsey başkanına şikayet ettiğini ifade etti. 

Mahluf'un güvenlik yapılanmasıyla çekişmesi ve tasfiyesi

Aynı zamanda rejim lideri Beşşar Esed'in kuzeni olan Rami Mahluf, mayıs başında sosyal medyadan rejimin güvenlik bürokrasisiyle yaşadığı krize ilişkin videolu paylaşımlar yapmıştı.

Mahluf, ilk paylaşımında Suriye'de sahibi olduğu GSM şirketi Syriatel'e yönelik mali denetimlerde haksızlık yapıldığını savunarak eleştirilerde bulunmuştu.

Rejimin en zengin iş adamı Mahluf, kendisinden istenen vergilere karşı çıkıp Esed'den devreye girmesini istemişti.

Mahluf ikinci paylaşımında ise büyük vergilerle karşı karşıya kalan şirketleri üzerindeki baskıdan ötürü "güvenlik bürokrasisini" suçlayarak geri adım atmayacağını açıklamıştı.

Nerede bulunduğu bilinmeyen Mahluf'un, mayıs ayında özellikle güvenlik yapılanmasını hedef alması, bu yapının başındaki isim olan Ali Memluk'la arasında büyük bir çekişmenin başladığı şeklinde yorumlanmıştı.

Nitekim Mahluf, 20 Mayıs'ta yaptığı paylaşımda kendisinin ve ailesinin mal varlıklarına el konulduğunu, rejimin kararıyla 5 yıl boyunca ihalelerden men edildiğini açıklamıştı.

Rami Mahluf kimdir?

Rami Mahluf, 1990'lardan itibaren Hafız Esed rejiminin sağladığı imtiyazlarla güçlenmeye başlayıp 2000'li yıllarda ülke ekonomisinin yarıdan fazlasını kontrol eden en zengin iş adamı haline geldi.

Yasa dışı yollarla zenginleşme, yolsuzluk ve ekonomik adaletsizliğin sembolü olarak görülen Mahluf, ülkede 2011'de yönetimin reformu talebiyle başlayan halk hareketlerinde protestocuların hedefindeydi.

İç savaşta ekonominin kötüleşmesi ve devlet gelirlerinin azalması üzerine rejimin, Mahluf başta olmak üzere iş adamlarından vergi ve haraç benzeri talepleri arttı.

Rejim, iş adamlarından beklentilerini karşılayamayınca Ağustos 2019'da ülkenin en zengin 29 iş adamına karşı kara para aklama ve terörü finanse etme suçlarından soruşturma başlattı. Bu süreçte Mahluf ve diğer bazı oligarkların mallarına kısmen el konuldu.

Mahluf'un servetinin önemli bir bölümünün Lübnan ve Avrupa ülkelerinde olduğu tahmin ediliyor.

Almanya'da toplu taşıma çalışanları greve gitti

Sabah erken saatlerde başlayan grevde otobüs şoförleri kontak kapattı, metro seferleri yapılmadı.

Birçok metro durağının girişi seferlerin yapılmaması nedeniyle kapatıldı.

Birleşmiş Hizmet Sektörü Sendikası (Ver.di), Yerel İşverenler Derneği’nin (VKA) çalışma koşullarının iyileştirilmesine yönelik bir toplu iş görüşmesine başlamaması nedeniyle ülke çapında toplu taşımada uyarı grevi yapılması çağrısında bulunmuştu.

Ver.di, 130 yerel toplu taşıma şirketindeki 87 bin çalışan için çalışma koşullarında iyileşmeler yapılmasını talep ediyor.

Rusya'da 8 bin 232 kişi daha koronavirüse yakalandı

Rusya Koronavirüs Enfeksiyonu Kontrol ve Önleme Merkezinden yapılan açıklamaya göre, son 24 saatte 8 bin 232 kişide daha COVID-19 tespit edilmesiyle vaka sayısı 1 milyon 167 bin 805’e ulaştı.

Ülkede son bir günde ölü sayısı 160 artarak 20 bin 545’e, iyileşen sayısı 6 bin 479 artarak 952 bin 399’a yükseldi.

Rusya genelinde vaka sayısındaki günlük artış oranı yüzde 0,7’de kalırken, yeni vakaların yüzde 27,6’sında belirti görülmedi.

Başkent Moskova’da son 24 saatte vaka sayısı 2 bin 300 artarak 290 bin 293’e, ölü sayısı 23 artarak 5 bin 203’e çıktı.

Rusya İnsan Sağlığı ve Tüketici Haklarını Koruma Servisinden yapılan açıklamada, son bir günde 255 bin test yapıldığı ve bugüne kadar yapılan test sayısının 45 milyon 600 bini geçtiği bildirildi.

Moskova’da okullarda ara tatili uzatıldı

Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin, şehirde 5 Ekim’de başlayacak bir haftalık ara tatilin vaka sayılarındaki artış nedeniyle iki haftaya çıkarıldığını açıkladı.

Rusya'da, ilk COVID-19 vakaları 31 Ocak'ta tespit edilmiş, ilk COVID-19 kaynaklı ölüm ise 19 Mart'ta kaydedilmişti.

Çin'de çocukları zehirleyen öğretmene idam cezası verildi

BBC'de yer alan habere göre, mahkeme heyetinden yapılan açıklamada, geçen yıl Ciaozuo'daki bir kreşte çocukların yemeğine yüksek miktarda sodyum nitrat koyarak zehirlenmelerine neden olan Vang Yun'a idam cezası verildiği belirtildi.

Vang'ın tartıştığı bir meslektaşından öç almak için onun öğrencilerinin yemeğine sodyum nitrat koyduğu ifade edilen açıklamada, Vang'ın zehirlenen 25 çocuktan birinin ölümüne neden olduğu hatırlatıldı.

Açıklamada, Vang'ın daha önceden kocasının yemeğine de sodyum nitrat koyarak zehirlediği fakat kocasının tedavi gördüğü belirtildi.

Çin'de 2002 yılında Nancing'de fare zehri koyulan atıştırmalıkları yiyen çoğu öğrenci 42 kişi hayatını kaybetmişti. Atıştırmalıklara fare zehri koyduğu ortaya çıkan kişi idam edilmişti.

Avrupa COVID-19'a karşı bölgesel karantinalara hazırlanıyor

COVID-19'da yeni vaka artışlarında yoğunluk görülen İspanya, Fransa, İngiltere, İtalya ve Almanya'da ilk aşamada kısmi kısıtlamalar uygulayan merkezi ve yerel yönetimler, ekonomideki kayıpların daha da büyüyeceği endişesiyle genel karantina kararı almaktan çekiniyor.

Salgından dolayı sosyal ve ekonomik alanda haziran ayından bu yana uygulanmaya başlanan "yeni normal" kriterlerinde başarı sağlayamadığı görülen İspanya, Fransa ve İngiltere'de vaka sayıları, COVID-19'un zirve yaptığı mart-nisan aylarındaki verilere oldukça yaklaştı.

COVID-19'da yeni vakalarda artışın olduğu birçok ülkede, ekonomik kriz endişesi, siyasi çıkarlar ve sosyal baskılar, şimdiye kadar karantina ilan edilmesinin önüne geçti.

İspanya, İngiltere ve Fransa'da tepkilerini artıran ve gösteriler düzenleyen vatandaşlar, COVID-19 nedeniyle getirilen kısıtlamaları protesto ediyor.

Diğer yandan uzmanlar, vaka artışlarının olduğu ülkelerde salgının boyutuyla ilgili esas alınan hastanelerdeki yoğunluğun şu an için kontrol edilebilir düzeyde olduğuna dikkati çekiyor.

Ancak, havaların soğumasıyla başlaması beklenen grip, soğuk algınlığı gibi hastalıklarla birlikte COVID-19 vakalarının artabileceği kaygısı, birçok büyük kentte sahra hastaneleri yapımını hızlandırdı.

İspanya

Avrupa'da COVID19'un en yoğun görüldüğü İspanya'da, serbest dolaşıma kısıtlama getiren veya karantina uygulayan belediye sayısı 91'e çıktı.

COVID-19'dan dolayı 14 Mart-21 Haziran döneminde olağanüstü hal uygulayan İspanya, 1000'in altına düşürmeyi başardığı yeni vaka sayılarını kontrol altında tutamayarak, yaz sonrasında tekrar günde 10 binin üzerinde vaka açıklamaya başladı.

Toplam vaka sayısının 748 binin üzerine çıktığı İspanya'da her 100 bin kişide 1000'in üzerinde vakanın tespit edildiği bölgelerin başında Madrid geliyor.

Yaklaşık 6,5 milyon kişinin yaşadığı başkentte, 1 milyon kişiyi etkileyecek şekilde 45 mahalleye dolaşım kısıtlaması getirildi.

Bölgede ayrıca park ve bahçelerin kapatılması, restoran ve dükkanların en geç saat 22.00'da kapanması, restoranlardaki doluluk oranının yüzde 50'ye indirilmesi, en fazla 6 kişinin bir araya gelmesine izin verilmesi gibi ülkenin diğer bazı kentlerinde de uygulanan kararlar alındı.

Madrid'de kışa hazırlık için üç otelin COVID-19'la bağlantılı sağlık malzemeleriyle donatılıp hastaneye dönüştürülmesi ve kentte sahra hastaneleri yapılması için çalışmalar başlatıldı.

Diğer yandan başta Madrid olmak üzere birçok kentte önlemlere karşı gösteriler düzenleyen halka zaman zaman polisin müdahalede ettiği görüldü.

İspanya'da COVID-19'dan hayatlarını kaybedenlerin sayısı 31 bini geçerken, bunun yaklaşık 20 binini yaşlı bakım evlerindeki yaşlılar oluşturuyor.

Ülkede sağlık, eğitim başta olmak üzere çok sayıda iş kolunda sendikalar grev çağrıları yapmaya başladı.

İngiltere

İngiltere'de 25 Eylül’de 6 bin 874 vaka ile salgının başından bu yana görülen en yüksek günlük vaka artışına ulaşıldı. Hükümet artan vakalar karşısında geçen hafta yeni önlemleri hayata geçirdi.

Yeni önlemler kapsamında, tüm bar ve restoranlar sadece masalara hizmet vermeye ve saat 22.00'den sonra kapanmaya başlarken, perakende mağazaları, taksiler ve konaklama sektöründeki mekanlarda da maske takmak zorunlu hale getirildi.

14 Eylül'den itibaren 6'dan fazla kişinin bir araya gelmesinin yasaklandığı ülkede, testi pozitif çıkanların karantinaya girmesini zorunlu kılacak yasal düzenleme de yapıldı.

Kurallara uymayanlara verilen cezalar iki kat artırılarak 200 sterline çıkarılırken, Başbakan Boris Johnson, bu kısıtlamaların 6 ay süreyle geçerli olabileceğini söyledi.

Araştırma şirketlerine göre halkın yüzde 78'i yeni önlemleri desteklese de başta başkent Londra olmak üzere ülkenin farklı yerlerinde COVID-19 kısıtlamalarına karşı protestolar düzenlendi.

Londra’nın Trafalgar Meydanı’nda 26 Eylül'de yapılan ve binlerce kişinin katıldığı gösteride, bazı eylemcilerin taşkınlığı ve polisin müdahalesiyle çıkan olaylarda, 9 güvenlik görevlisi ve çok sayıda gösterici yaralandı, 16 kişi gözaltına alındı.

41 bin 988 ile Avrupa’da en çok ölümün kaydedildiği ülkede hükümetin bilim danışmanı Patrick Vallance, 20 Eylül'de yaptığı açıklamada, COVID-19 vakalarının her hafta iki kat arttığına dikkati çekerek, bu şekilde devam etmesi durumunda ekim ayı ortalarında günlük 50 bin vakanın görülebileceği uyarısında bulundu.

Fransa

Günlük vaka sayılarının 10 binin üzerinde seyrettiği Fransa'da, 24 Eylül'deki 16 bin 96 COVID-19 vakası şimdiye kadarki en yüksek günlük vaka sayısı olarak dikkati çekti.

Ülkede yoğun bakımdaki hasta sayısı giderek artarken, salgının seyri her geçen gün kötüleşmeye devam ediyor.

Buna karşın Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron yönetimi ülke geneli için geçerli olacak tedbirler almak yerine atılacak adımlar hususunda yetkiyi ve kararı yerel yönetimlere ve valiliklere bıraktı. Bu nedenle her kentte farklı tedbirler uygulanıyor.

Diğer yandan Fransızların COVID-19 önlemlerine yeteri kadar uymadığı ve bir rehavetin söz konusu olduğu gözlemleniyor.

Ülke basınında yapılan yorumlarda, Macron yönetiminin ekonomik kaygılarla yeni bir karantina veya sokağa çıkma kısıtlaması getirmek istemediği belirtiliyor.

Almanya'dan sonra Avro Bölgesindeki en büyük ikinci ekonomi olan Fransa ekonomisi bu yılın ikinci çeyreğinde yüzde 13,8 daralmıştı.

Merkez Bankasının bu yıla ilişkin Gayri Safi Yurt İçi Hasıla'daki yüzde 8,7 daralma tahmini gerçekleşse bile Fransız ekonomisi İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki en sert düşüşü kaydetmiş olacak.

Bu bağlamda, Macron yönetimi ülkede yeniden sokağa çıkma kısıtlaması olması halinde ekonominin daha da kötüleşmesinden endişe ediyor.

Başbakan Jean Castex de birkaç gün önce yaptığı açıklamada, salgınının daha da kötüleşmesi halinde sokağa çıkma kısıtlaması getirilebileceğini bildirmişti.

İtalya

Kovid-19'un Avrupa'da ilk görüldüğü ülkelerden olan İtalya, salgının birinci dalgasında yaşadığı kayıplardan sonra ikinci dalgada işi daha sıkı tutuyor.

Başbakan Giuseppe Conte'nin 9 Mart'ta yaptığı ulusa sesleniş konuşmasıyla topyekun karantinaya giren ve yaklaşık 2 ay boyunca karantinada kalan İtalya, bunun meyvesini yaz aylarına girilirken, ölü ve vaka sayılarını gerileterek aldı.

Karantinadan çıkışı ve yeniden açılış sürecini kademeli şekilde gerçekleştiren İtalya, yaz sonuna doğru Avrupa’da yeni vaka sayıları ciddi şekilde artsa da bunu kendi içinde kontrol altında tutmayı başarmış durumda.

İspanya ve Fransa’da günlük vakaların 10 binleri geçtiği son bir aylık dönemde, İtalya’da günlük yeni vaka sayıları ortalama 1250 civarında seyrediyor. Ülkede günlük ölü sayısı da ortalama olarak 5 ile 20 arasında değişiyor.

Diğer AB ülkelerinden gelen yüksek günlük yeni vaka sayıları İtalyan kamuoyunu endişelendirse de Başbakan Conte, son olarak 26 Eylül'de yaptığı açıklamada, İtalya’nın yıl başındaki duruma göre daha farklı bir durumda olduğunu, bu nedenle de topyekun kapanmayı gerektirecek karantinayı ihtimal dışı gördüğünü belirtti.

Son yıllarda ekonomik büyümesi durağan seyreden İtalya’nın, COVID-19 salgını nedeniyle bu yıl ekonomisinin yüzde 8’in üzerinde daralması bekleniyor. Uzmanlar, yeni bir topyekun karantinanın İtalyan ekonomisini daha da zorlayacağı görüşünde birleşiyor.

Almanya

Almanya'da son haftalarda günlük vaka sayısının ortalama 1500 olarak açıklanması Başbakan Angela Merkel’in yeni uyarılar yapmasına neden oldu.

Merkel, Hristiyan Demokrat Birliği (CDU) yöneticileriyle yaptığı video konferansta, önlem alınmazsa Noel döneminde diğer ülkeler gibi günde 19 bini aşan vaka sayılarıyla karşılaşabilecekleri uyarısında bulundu.

Enfeksiyon sürecini hızlı şekilde kontrol altına alıp salgınla mücadele etmeleri gerektiğini kaydeden Şansölye, ekonomiyi canlı tutmak ile okul ve kreşlerin açık kalmasını öncelik olarak gördüklerini, futbol başta olmak üzere spor müsabakalarının ise ikinci aşamada değerlendirilebileceğini söyledi.

Halihazırda ülkede büyük çaplı organizasyonlar yılbaşına kadar yasaklanmış durumda.

Riskli bölgelerden gelenler için tanı testi yaptırmanın zorunlu olduğu ve pozitif vakalar ile test yaptırmayanlara 14 günlük karantinanın zorunlu tutulduğu Almanya’da, ülkenin en büyük eyaletlerinden Bavyera’da ise kamuya açık alanlarda maske takılması zorunluluğu getirildi.

Hükümet, riskli bölgeler olarak ilan ettiği bazı ülkelere ve bölgelere seyahat edilmemesi için halka çağrıda bulunuyor.

Diğer yandan COVID-19'dan dolayı Almanya, planlanandan fazla borçlanacak. Ülkenin, 4. çeyrekte borç ihracının 44,5 milyar eurodan 50,5 milyar  euroya yükseleceği belirtiliyor.

Alman hükümeti, bu yıl COVID-19'un vergi gelirlerini olumsuz etkilemesi nedeniyle ve ekonomik toparlanmayı teşvik etmek için toplamda 401 milyar euro  borçlanmayı planlıyor.

BM kararları 5 ülkenin çıkarına göre uygulanıyor

Azerbaycan ile işgalci Ermenistan arasında çatışma ortamının daha geniş bir coğrafyaya yayılması ve iki ülkenin de kısmen ‘savaş pozisyonu’nda olması yeni bir dönemi başlatabilir.

Yaklaşık 30 yıldır Ermenistan tarafından işgal altında olan Dağlık Karabağ bölgesinde Azerbaycan güçlerinin ilerlemesi sırasında Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği (AB) gibi yapıların yanı sıra ABD, Almanya, Fransa, Rusya gibi ülkelerden gelen ‘müzakere’ çağrıları dünya medyasında geniş yer buldu.

{ilgili-haber-519078}

Peki ama dünyanın en büyük yapılarından biri olan BM, neden bu tür durumlarda sahayı doğrudan etkileyemiyor? Ya da ‘işgalci’ olarak tanımladığı Ermenistan’ın Dağlık Karabağ’dan çıkması konusunda olduğu gibi neden ‘eylem’ yerine salt söylemlerle süreci idare etmeye çalışıyor? Ve daha da önemlisi BM’nin aldığı kararların uygulanması ya da uygulanmaması durumunda uluslararası hukuk bu sürece nasıl yaklaşıyor?

Tüm bu soruların yanıtlarını Emekli Büyükelçi Alev Kılıç ve Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Uluslararası Hukuk Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Selami Kuran ile konuştuk.

BM’nin gücü ‘psikolojik’

Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM) Başkanı Emekli Büyükelçi Alev Kılıç, BM’nin Dağlık Karabağ sorununa yaklaşımında farklı süreçler yaşandığına işaret ederek, “Karar almak ile o kararı uygulayabilmek birbirinden farklı” dedi.

Söz konusu sorunun o dönemde çözülmesi için 1992 yılında Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) tarafından ‘Minsk Üçlüsü’ olarak bilinen yapının kurulduğunu hatırlatan Kılıç, “ABD, Fransa ve Rusya eş başkan olarak seçildi. Zaten bu 3 ülke aynı zamanda BM Güvenlik Konseyinde daimi üyeydi” bilgisini paylaştı.

Dağlık Karabağ ile ilgili kararın bu 3 ülkenin inisiyatifine bırakıldığını anlatan Emekli Büyükelçi Kılıç, şunları söyledi:

“Bu ülkelerin aynı zamanda daimi üye olması ne anlama geliyor? Ne karar çıkarsa çıksın bu yapı istemediği sürece hayata geçemez gerçeği ile yüzleşiyorsunuz.

BM Genel Kurulu, Azerbaycan’ın lehine 4 farklı karar aldı ve Ermenistan’ın söz konusu bölgede ‘işgalci’ olduğu vurgulandı. Ve bu kararlarda Dağlık Karabağ’ın bir an önce Azerbaycan’a iade edilmesi kayda geçirildi. Bunlar kağıt üzerinde güzel ve doğru kararlardı ancak aradan geçen 30 yılda bir türlü hayata geçirilemedi.

Neden hayata geçirilemedi sorusu aslında BM’nin en büyük çıkmazlarından biri… Daimi 5 üye tamamen kendi çıkarlarına göre hareket ediyor ve bu durum konuya farklı yaklaşımları beraberinde getirdi. Nihayetinde karar uygulanamadı.”

Süreç sürüncemede bırakıldı

Dağlık Karabağ işgaline dair en bağlayıcı ve ilerici kararların BM çatısı altında alındığını belirten Alev Kılıç, “Sonrasında kimse ‘Bu karar yanlış’ diyemedi. ‘BM kararı esastır, nasıl uygulanacağını görüşüyoruz’ gibi bir yaklaşımla süreç sürüncemede bırakıldı. BM’nin yaptırım gücü yok demek doğru olmaz. Çok büyük bir yaptırım gücü var ancak bu güç ancak Güvenlik Konseyindeki tüm ülkelerin ortak çıkarı olduğu zaman geçerli oluyor. Sıkıntı da burada” şeklinde konuştu.

30 yıldır çözümsüzlük çözüm olarak kabul edildi

Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Uluslararası Hukuk Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Selami Kuran ise sürecin Sovyetler Birliği’nin (SSCB) dağılmasıyla başladığını hatırlatarak, uluslararası hukukta bir ülkenin bütünlüğünün bozulmasının ‘işgal’ olarak nitelendiğini ve Ermenistan’ın Dağlık Karabağ’da hukuken de ‘işgalci’ olduğunu söyledi.

BM kararlarına rağmen diplomatik toplantılardan bir sonuç çıkmadığını ve 30 yıl boyunca bu meselenin çözülemediğine işaret eden Kuran, şunları paylaştı:

“BM’nin kuruluş amacı anlaşmada açıkça belirtiliyor. İlk madde ‘Uluslararası barış ve istikrarın korunması’ hususu. Bunda da sorumlu olarak Güvenlik Konseyi kabul ediliyor. Buranın bilindiği üzere daimi 5 üyesi var. ABD, Rusya, Fransa, İngiltere ve Çin. Sorun olduğu zaman BM’nin aslında tüm gücü bu ülkelerin pozisyonuna göre şekilleniyor.

BM Genel Kurulu bir karar alsa da 5 üyeden 1’i dahi veto etse alınan kararla ilgili fiili bir adım atılamıyor ve süreç ‘kınama’ seviyesinde kalıyor.”

BM’nin elinde önemli kozlar var

BM’nin son yıllarda sadece söylemler üzerinden, genel-geçer açıklamalarla küresel olaylara dahil olduğunu hatırlatmamız üzerine Prof. Dr. Kuran, aslında BM’nin elinde çok önemli kozlar olduğuna dikkat çekiyor.

Azerbaycan ile Ermenistan arasında ‘işgal’ üzerinden bir süreç yaşandığını ifade eden Kuran, bu gibi durumlarda BM’nin neler yapabileceğini şöyle anlattı:

“İki temel yaklaşımı var BM’nin. Bunlardan ilki; işgali yapan ülkeye karşı diplomatik ve ekonomik tedbirler, yaptırımlar. Dağlık Karabağ için karar çıkaran BM, Ermenistan’a karşı siyasi yaptırımlarda bulundu mu? Hayır. Çözün gelmeyince elini biraz daha yükseltip ambargo uygulamış mı? Ona da hayır. Ne yapmış? Günü kurtarmaya yönelik siyasi açıklamalar yapmış ve bir arpa boyu yol alınmamış. BM, açık bir şekilde Ermenistan’a karşı ‘soft power’ olarak kabul edilen kozlarından hiçbirini hayata geçirmemiş.

İkinci yaklaşımda ise BM ‘askeri güce başvurulabilir’ diyor. Yani ya BM bünyesinde silahlı bir güç kurulur ve küresel barışı tehdit eden unsur ortadan kaldırılır diyor.

Bu iki tedbir de BM Genel Kurulunun değil BM Güvenlik Konseyinin dolayısıyla da daimi 5 ülkenin yetkisinde.”

{ilgili-haber-432716}

Azerbaycan strateji değiştirdi

Ermenistan’ın saldırgan tutumu ile ateşkesi bozduğunun altını çizen Kuran, şunları söyledi:

“Burada bir diğer önemli nokta Azerbaycan’ın strateji değişimi. BM ve Minsk Grubu’nun aczini ve bu sorunu çözemeyeceğini gördü ve kendi göbeğini kendi kesmeye karar verdi. Bakü’nün bu adımları uluslararası hukuka tamamen uygun.

Normalde BM kuvvet kullanılmasını kesinlikle yasakladı. Ancak 2 istisnası var. Bunlardan ilki BM’nin kendi karar alması durumu, diğeri ise 51. madde üzerinden bir ülkenin kendini savunma ihtiyacı. Azerbaycan, ‘Toprak bütünlüğüm bozuldu ve kendimi savunuyorum. Bu bir meşru müdafaa’ diyor ki zaten BM de uluslararası hukuk da buna izin veriyor.”

BM için reform şart

Tüm bunlar alt alta eklendiğinde ‘BM neden küresel sorunlara çözüm bulamıyor?’ sorusunun yanıtının da kendiliğinden geldiğini işaret eden Prof. Dr. Selami Kuran, sözlerini şöyle tamamladı:

“BM Güvenlik Konseyinin yapısı ve daimi üyelerin veto yetkisi uluslararası barış ve güvenliği korumada yetersiz kalıyor.

1945 yılında 2. Dünya Savaşı sonrasındaki şartlara göre kurulan bu yapının aynı şekilde bugün de işlevselliğini koruması zamanın ruhuna ters. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘Dünya 5’ten büyüktür’ lafı bu noktada bir siyasi söylem değil, dünya genelinde her geçen gün daha çok kabul gören bir yaklaşım olarak öne çıkıyor.

BM Güvenlik Konseyinde öncelik ‘çıkarlar’ olduğu sürece BM’nin söz geçirebilen bir yapı olarak kabul görmesi giderek imkansız hale geliyor. Eğer küresel olaylarda sadece ‘kınama’ ile yetinmeyen bir BM isteniyorsa, içerideki yapının ciddi bir şekilde sorgulanması ve adil bir şekilde reformlar gerçekleşmesi gerekiyor.

Kıtalara göre temsil meselesi, inanca göre temsil meselesi ve diğer konular masaya yatırılmalı ve kaçınılmaz olan reform ihtiyacı bir an önce hayata geçirilmeli.”

Güney Afrika'daki gizemli fil ölümlerinin nedeni ortaya çıktı

Zimbabve Milli Parklar ve Vahşi Yaşam İdaresi Direktörü Fulton Upenyu Mangwanya, mecliste yaptığı açıklamada, ülkede, henüz teşhis edilemeyen hastalık nedeniyle iki hafta içinde 12 filin daha telef olduğunu belirtti.

Mangwanya, böylece ülkede 24 Ağustos'tan bu yana gizemli hastalıktan telef olan fillerin sayısının 34'e yükseldiğini söyledi.

Şimdiye kadar Zimbabwe'de yapılan testler, bakteriyel enfeksiyonun hemorajik septisemi adı verilen bir hastalığa neden olduğunu gösterdi.

Korucular, siyanür zehirlenmesinin veya kaçak avlanmanın söz konusu olmadığını çünkü hayvanların dişlerinin sağlam olduğunu açıkladı.

NATO'da 6'ncı Türkiye-Yunanistan toplantısı gerçekleştirildi

Türkiye ve Yunanistan heyetleri 6'ncı kez NATO Karargahı'nda bir araya geldi.

Açıklama Milli Savunma Bakanlığı'ndan (MSB) yapıldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg görüşmesi sonrası yapılmasına karar verilen Türkiye-Yunanistan askeri heyetleri arasında "Ayrıştırma Usullerinin" ele alınacağı teknik toplantı bugün NATO Karargahı'nda gerçekleştirildi. 

MSB'den toplantı sonrası yapılan açıklamada bir sonraki toplantının önümüzdeki günlerde yapılacağı açıklandı.

Stoltenberg, iki NATO üyesinin kazara sıcak çatışmaya girmesini önleyecek bir mekanizma kurulmasını önererek, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Yunan Başbakanı Miçotakis ile görüşmüştü.

Avrupa borsaları düşüşle açıldı

Açılışın ardından Stoxx Europe 600 gösterge endeksi yüzde 0,5 azalışla 361 puan, Almanya'da DAX 30 endeksi yüzde 0,7 düşüşle 12.787 puan oldu.

İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,4 kayıpla 5.902 puanda, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 0,5 değer kaybıyla 4.817 puanda, İspanya'da IBEX 35 endeksi yüzde 0,6 azalışla 6.749 puanda ve İtalya'da MIB 30 endeksi yüzde 0,5 düşüşle 19.070 puanda seyrediyor.

Euro/dolar paritesi ise şu dakikalarda yüzde 0,1 artışla 1,1676'dan işlem görüyor.

Analistler, yeni tip koronavirüse (COVID-19) karşı aşı konusundaki olumlu haber akışı ve teşviklerin devam edeceği beklentilerine karşın Avrupa Birliği (AB) ile İngiltere arasında yapılan Brexit ayrılık anlaşmasının uygulanmasına ilişkin belirsizliklerin Avrupa'da pay piyasalarını olumsuz etkilediğini belirtti.

Azerbaycan, Ermenistan ordusunun bir alayını imha etti

Azerbaycan Savunma Bakanlığı Basın Hizmeti Başkanı Albay Vagif Dergahlı, konuyla alakalı açıklama yaptı. 

Dergahlı, "Ermeni silahlı kuvvetlerinin işgal ettiği Hocavend bölgesinde konuşlu 3. Martuni motorlu piyade alayı darmadağın edildi" dedi. 

İnsan ve askeri teçhizat kaybına uğrayan düşman alayının tamamen imha edildiğini ifade eden Dergahlı, düşman ordusunun komutanlığının herkesi ölü ve yaralıların tahliyesine yardım etmeye çağırdığını aktardı.

Komuta gözlem mıntıkası vuruldu

Azerbaycan ordusu tarafından, Hadrut Kasabası’nda Ermeni ordusu 3. tabur komuta gözlem mıntıkası vuruldu. Bu bölgede bulunan unsurlar etkisiz hale getirildi.

Azerbaycan’dan yeni açıklama: Ermeni ordusu 1. alay ve 3. tabur komuta gözlem mıntıkası vuruldu, 1 Ermeni komutan etkisiz hale getirildi.

Cephe hattındaki son gelişmeleri @trthaber muhabiri Fatih Avanos aktardı. pic.twitter.com/vFq3HfRn1x

— TRT Haber Canlı (@trthabercanli) September 29, 2020

Ermenistan’ın sivil yerleşim yerlerini hedef aldığı saldırılar ise sürüyor. Fuzuli Cebrail ve Hocavend bölgelerinde çatışmalar sürüyor.

Topçu birliklerinden yeni görüntüler

Azerbaycan, Ermenistan hedeflerinin topçu birliklerince ağır bombardıman altına tutulduğuna ilişkin yeni görüntüler yayınladı. Savunma Bakanlığı'nın açıklamasında, "Topçu birlikleri düşmana ezici darbeler vuruyor" denildi. 

Papa Francis, Pompeo'nun görüşme talebini reddetti

Vatikan ile Çin arasında uzlaşma sağlanılan iki yıllık bir anlaşmanın yakın zamanda yenilenmesine tepki göstermek için Vatikan'ı ziyaret edecek olan Pompeo, Papa'yı ziyaret talebine olumsuz cevap aldı.

Independent'ta yer alan habere göre, Papa yaklaşan ABD seçimleri ve Trump'ın Vatikan ve Çin'in anlaşmasına verdiği tepki nedeniyle görüşmeyi reddetti.

Pompeo'nun Vatikan Dışişleri Bakanı Kardinal Pietro Parolin ve Başpiskopos Paul Gallagher ile görüşeceği açıklandı.

Ayrıntıları kamuoyuna açıklanmayan bu anlaşma, Vatikan'a Çin'deki piskoposların atanmasında söz hakkı sunuyor. 2 yıl önce verilen anlaşmadan beri Çin'de Vatikan'la görüşerek iki piskopos görevlendirildi.

Asya borsaları Hong Kong hariç yükseldi

Artan yeni tip koronavirüs (COVID-19) vaka sayılarına karşın aşı konusundaki olumlu haber akışı ve teşviklerin devam edeceği beklentileri küresel çapta pay piyasalarının pozitif seyretmesini beraberinde getirdi.

Söz konusu gelişmelerle kapanışa yakın Çin'de Şanghay bileşik endeksi, yüzde 0,6 artarak 3.236 puan oldu.

Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,1 yükselişle günü 23.539 puandan tamamlarken, dolar/yen paritesi yüzde 0,2 değer kazanarak 105,7 seviyelerinde dengelendi.

Hindistan'da Sensex endeksi yüzde 0,1 kazançla 38.028 puanda seyrederken, Asya borsalarından negatif ayrışan Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 0,5 düşüşle 23.353 puanda bulunuyor. Güney Kore'de Kospi endeksi ise yüzde 1 primle 2.331 puandan kapandı.

Azerbaycan ordusu ilerliyor

Ermenistan, son 48 saatte toplam 8 sivilin ölümüne yol açtı. Sivillere yönelik saldırılara Azerbaycan'ın yanıtı sert oldu. Ermeni hedefleri bir bir imha edildi.

Harekatta silahlı insansız hava araçları da aktif görev aldı. 400'ün üzerinde hedef ateş altına alındı. 7 köyün ardından, 30 yıl sonra Tekekaya ile Ağdağ bölgelerinde Azerbaycan bayrağı dalgalanmaya başladı.

Bölgedeki son durumu TRT Haber muhabiri Fatih Avanos aktardı.

Azerbaycan ordusunun ilerleyişi sürüyor. Fuzuli şehrini işgalden kurtarmak için harekata devam eden Azerbaycan ordusu, Ermenistan'a ait dört tankı imha etti. Bölgedeki son durumu @trthaber ekipleri cephe hattından aktardı.https://t.co/zSqNdvcq43 pic.twitter.com/EXxJ0oDspX

— TRT Haber Canlı (@trthabercanli) September 29, 2020

Ermenistan ordusuna ait 22 zırhlı araç, 15 uçaksavar, 18 İHA, 8 top bataryası imha edildi. 

{ilgili-haber-519329}

Fuzuli şehrinin işgalden kurtarılması için harekat devam ediyor

Fuzuli şehrinin işgalden kurtarılması için harekatın devam ettiği açıklandı. Cephenin Fuzuli-Cebrayil istikametinde sabah saatlerinde Ermenistan güçlerine ait 4 tank, 1 askeri araç ve 10 kişilik askeri grubun etkisiz hale getirildiği ve düşmanın ağır kayıplarla geri çekildiği belirtildi.

Ermeni güçlerin, sabah saatlerinde Azerbaycan’ın Daşkesen köyüne yönelik ağır top atışları gerçekleştirdiği de açıklandı.

Azerbaycan Savunma Bakanlığı, çatışmalara ilişkin yeni görüntüler de paylaştı.

Afrika'da bir günde 5 bin 863 vaka görüldü

COVID-19 verilerinin derlendiği "Worldometer" internet sitesine göre, kıta genelinde virüs bulaşan kişi sayısı son 24 saatte 5 bin 863 artarak 1 milyon 473 bin 418 oldu.

Salgın nedeniyle ölenlerin sayısı, 297 artışla 35 bin 512'ye ulaştı. Kıtada COVID-19 kaynaklı en fazla can kaybı, 16 bin 586 ölümle Güney Afrika'da gerçekleşirken, Mısır'da 5 bin 901, Fas'ta ise 2 bin 113 kişi hayatını kaybetti. 

Morityus'ta aktif COVID-19 vakası kalmazken Seyşeller ve Eritre'de ölüm rapor edilmedi.

Güney Afrika'da vaka sayısı 671 bin 669'a ulaştı, bu ülkeyi 119 bin 107 vakayla Fas ve 102 bin 955 vakayla Mısır izledi. Afrika'da, COVID-19'a yakalanan 1 milyon 218 bin 331 kişi iyileşti.