Dünyadan Haberler - Sayfa 4 - Deren Gümrük Müşavirliği

Çin'in hasar gören personel taşıyıcı mekiği Dünya'ya insansız dönecek

Çin İnsanlı Uzay Seferleri Ajansından (CMSA) yapılan açıklamada, mekiğin geri dönüş seferinin insansız gerçekleştirileceği belirtildi.

Şıncou-20 mekiğinin camında uzay enkazı parçasının çarpması sonucu oluştuğu tahmin edilen küçük bir çatlak tespit edilmişti.

Mekikle uzay istasyonuna taşınan taykonotların 5 Kasım'da planlanan dönüş seferi, hasarın yol açabileceği riskler göz önüne alınarak ertelenmişti.

Taykonotlar, başka bir mekikle geri dönmüştü

Taykonotlar, 14 Kasım'da görevi devrettikleri ekibi getiren Şıncou-21 mekiği ile Dünya'ya dönmüştü.

Fotoğraf: Reuters

İstasyonda yeni göreve başlayan Şıncou-21 ekibini geri getirmek üzere ise sonraki uzay görevi için hazırlanan Şıncou-22 mekiği gönderilmişti.

Tiengong Uzay İstasyonu'nda 3 kişilik taykonot ekibi, 6 ay süren seferlerle dönüşümlü görev alıyor.

İspanya'daki Afrika domuz vebası salgınına karşı mücadeleye asker de katıldı

İspanya'nın doğusundaki Katalonya bölgesinde domuz çiftliklerinde görülen ve şu an için insana bulaşma riski olmadığı belirtilen ASF'ye karşı önlemler artırıldı.

ASF'yi kontrol altına almak için özerk yönetim ile Tarım, Hayvancılık, Balıkçılık ve Gıda Bakanlığının görevlendirdiği yetkililerin yanı sıra UME'nin de 117 personel ve 25 araç ile Katalonya'ya gittiği açıklandı.

Yerel yönetim yetkililerince basına verilen bilgilerde, veteriner, teknik ekip ve askerlerin yardımlarıyla domuz çiftliklerindeki hayvanların tek tek denetimden geçirildiği, birimlerin sürekli iletişim halinde olduğu duyuruldu.

AB Komisyonu'nun sözcülerinden Eva Hrncirova, düzenlediği basın toplantısında, "Katalonya'daki salgınla ilgili bilgilendirme aldıklarını, Komisyon'dan bir heyetin de bölgeye gideceğini" söyledi.

Hrncirova, hastalığın kolayca yayılma riski taşımasından dolayı "önceden harekete geçerek önlemler almanın, hayvan kontrol bölgeleri oluşturmanın ve çiftliklerde önlemler uygulamanın gerekli olduğuna inandıklarını" ifade etti.

Diğer yandan domuz eti ihracatının İspanya ekonomisinde önemli bir yer tutmasından dolayı Katalonya'da çıkan ASF salgınının olumsuz etkilerinin olması bekleniyor.

Şimdiye kadar Tayvan, Meksika ve Çin, Katalonya'dan domuz eti ithalatını durdurduğunu açıkladı.

ASF, 2007'den bu yana Afrika, Avrupa, Amerika ve Asya kıtalarında 50'den fazla ülkeyi etkiledi.

Katil Netanyahu'nun yolsuzluk dosyaları 6 yıldır İsrail siyasetinin merkezinde yer alıyor

Netanyahu, yolsuzluk, rüşvet ve güveni kötüye kullanma iddialarıyla karşı karşıya olduğu ancak suçlamaları reddettiği davalar için İsrail Cumhurbaşkanı Herzog’dan 30 Kasım'da af talebinde bulundu.

İlk soruşturmanın 10 sene önce başladığı, Netanyahu’nun 2020’de hakim karşısına çıktığı davalar, İsrail siyasetinde uzun yıllardır tartışmalara neden olan konuların başında geliyor.

Netanyahu'nun koalisyon ortakları davaların "yozlaşmış yargının mesnetsiz iddiaları" olduğunu öne sürerken muhalefet ise "yolsuzluğa bulaşmış bir başbakanın görevini sürdüremeyeceğini" savunuyor.

Netanyahu, üç ayrı davada yolsuzluk, rüşvet ve güveni kötüye kullanma suçlamalarında suçlu bulunması halinde hapis cezasına çarptırılması ve siyasetten men edilmesi, verilebilecek cezalar arasında gösteriliyor. Buna karşın Netanyahu, bu suçlamaların hiçbirini kabul etmiyor.

Soruşturmalar ve davanın başlangıcı

İsrail Başbakanı Netanyahu hakkında ilk soruşturma 2016’nın sonlarına doğru açıldı. Soruşturmaların genişletilmesi neticesinde, 2019’da Netanyahu’ya 3 ayrı suçlama yöneltildi.

Siyasi ve medyatik itibar karşılığında şampanya, puro, mücevher gibi lüks hediyeler almak, medya gruplarını ya da medya patronlarını kayırmak, büyük bir telekomünikasyon şirketi üzerinden çıkar sağlamak Netanyahu’ya yöneltilen suçlamalar arasındaydı.

İsrail Başsavcılığının, 21 Kasım 2019’da "1000", "2000" ve "4000" dosya adıyla bilinen 3 ayrı yolsuzluk dosyası kapsamında "rüşvet, yolsuzluk ve görevi kötüye kullanma" iddialarıyla dava açılmasını talep etmesi, Netanyahu’nun görevdeyken yargılanan ilk İsrail Başbakanı olmasının yolunu açtı.

Bu süreç neticesinde, İsrail Başbakanı Netanyahu 24 Mayıs 2020’de Kudüs Bölge Mahkemesinde ilk kez hakim karşısına çıktı.

"1000", "2000" ve "4000" dosya adıyla bilinen davalar

Dava “1000”de Netanyahu’nun varlıklı işadamlarından sistematik bir şekilde lüks hediyeler aldığı ve bunun karşılığında onlara siyasi veya kişisel imtiyazlar sağlayarak çıkar elde etmelerine neden olduğu iddia ediliyor.

Söz konusu davada Hollywood yapımcısı Arnon Milchan, Avustralyalı milyarder James Packer ve Netanyahu’nun eşi Sara’nın isimleri yer alıyor.

Savcılık, Netanyahu'nun “hediye” adı altında toplam değeri yıllar içerisinde yüzbinlerce dolara ulaşan mücevherler, şampanyalar, purolar aldığı, bu hediyelerin Netanyahu’ya arkadaşlık ilişkisi değil çıkar beklentisiyle verildiği ve Başbakan'ın “güveni kötüye kullandığı” suçlamasını yöneltti.

Netanyahu'nun, medyayı yönlendirmesine ilişkin “2000” adıyla bilinen davada ise İsrail’in en önemli gazetelerinden Yedioth Ahronoth’un sahibi Arnon Mozes’e lehinde yayın karşılığında siyasi destek ve yasa çıkartma vaadinde bulunduğu iddia ediliyor.

Netanyahu’nun doğrudan “rüşvet” suçlamasıyla karşı karşıya olduğu dava ise “4000” adıyla biliniyor ve cezai açıdan Netanyahu’nun yargılandığı en ağır dosya olma özelliğini taşıyor.

Devlet politikalarıyla İsrailli telekomünikasyon şirketi Bezeq’e ekonomik avantaj sağlama karşılığında Walla haber platformunda Netanyahu ve eşi Sara hakkında olumlu haber yapıldığı gerekçesiyle açılan davada, Walla platformunun eski sahibi olan Bezeq patronu Shaul Elovitch lehine milyonlarca dolarlık yasal düzenlemelerin onaylanması suçlamasıyla karşı karşıya.

Netanyahu’nun Bezeq lehine milyonlarca dolarlık düzenlemeyi onayladığı, bunun karşılığında Walla haber platformunun Netanyahu ailesini olumlu gösteren ve aleyhte haberlere yer vermeyen bir yayın politikası benimsediği öne sürülen davada, savcılığın, haber müdahalelerine ilişkin elektronik postalar ve mesaj trafiği delilleri dikkati çekiyor.

Uzun süren yargılama

Söz konusu davalar, soruşturma süreciyle birlikte İsrail siyasetini yaklaşık 10 yıldır meşgul ediyor.

Netanyahu'nun odakta olduğu soruşturma sürecinin ardından 2020’de dava görülmeye başladıktan sonra Kovid-19 salgını ve İsrail’in 8 Ekim 2023’ten itibaren başta Gazze olmak üzere bölge ülkelerine yönelik saldırgan politikalar benimseyerek bir savaş sürecine girmesi davanın uzamasındaki en büyük etkenler olarak gösteriliyor.

Bu süre zarfında İsrail Başbakanı Netanyahu’nun, defalarca sağlık ve güvenlik gerekçeleriyle duruşmaların ertelenmesi talebinde bulunması da davanın uzamasına yol açtı.

Netanyahu, 8 Ekim 2023'te İsrail'in başta Gazze, Lübnan, Suriye, Yemen ve İran'a düzenlediği saldırılar boyunca yolsuzluk davalarına sanık sıfatıyla katılmasının Başbakanlık faaliyetlerini sekteye uğrattığından şikayet etti. Netanyahu, son beş yıl içinde 58 defa mahkemede duruşmalara katıldı.

İsrail Başbakanı Netanyahu, 30 Kasım'da yolsuzluk davalarından affı konusunda fikir değiştirdiğini belirterek yaklaşık 6 yıldır yargılandığı davalardan affı için İsrail Cumhurbaşkanı Herzog'a başvuruda bulundu.

İsrail'in yolsuzluk davalarıyla vakit kaybettiğini savunan Netanyahu, davalarının sonlanmasıyla İsrail'de yeni bir dönemin başlayabileceğini ileri sürdü.

İsrail'de Netanyahu'nun af talebi siyaseti yeniden böldü

Netanyahu'nun Cumhurbaşkanı Herzog'tan af dilemesinin ardından İsrail siyasetinde yeni bir tartışma başladı. Netanyahu'nun iktidarındaki koalisyon ortakları, Herzog'tan af sürecini işletmesini talep etti.

Buna karşın yargılama süreci bitmeden ve hüküm verilmeden affın mümkün olmadığını vurgulayan muhalefet, af karşılığında Netanyahu'nun siyaset yasağını kabul etmesi gerektiğinde ağız birliği yaptı.

Cumhurbaşkanlığı, yaptığı yazılı açıklamada, af talebinin Adalet Bakanlığı bünyesindeki af birimine gönderildiğini bu birimin de tüm ilgili kurumlarla görüşeceğini paylaştı.

Adalet Bakanlığı'ndaki kurumun Cumhurbaşkanlığı Hukuk Müşavirliği'ne görüşünü bildireceği, Hukuk Müşavirliği'nin de görüşünü Cumhurbaşkanı'na sunacağı aktarıldı.

Cumhurbaşkanlığı, "bu talebin olağanüstü olduğu, önemli sonuçlar taşıdığının farkında olunduğu, tüm ilgili görüşleri topladıktan sonra Cumhurbaşkanı'nın konuyu samimiyet ve sorumluluk içinde değerlendireceğini" vurguladı.

Trump, Netanyahu'nun affedilmesi için Herzog'a mektup göndermişti

Daha önce Netanyahu'nun affedilmesi gerektiği yönünde ifadeler kullanan ABD Başkanı Donald Trump, Netanyahu'yu affetmesi için Herzog'a mektup göndermişti.

Herzog'un ofisinden yapılan yazılı açıklamada, bir kişinin affını istemek için Cumhurbaşkanlığına resmi talepte bulunması gerektiği vurgulanmıştı.

ABD Başkanı Donald Trump, Gazze'deki ateşkesin ardından geldiği 13 Ekim'de İsrail Meclisi'nde yaptığı konuşmasında da Cumhurbaşkanı Herzog'a seslenerek, Netanyahu'nun affedilmesi çağrısında bulunmuştu.

İşgalci İsrail ordusu Batı Şeria'nın kuzeyinde Filistinlileri evlerini boşaltmaya zorladı

Yerel kaynaklardan alınan bilgiye göre, İsrail askerleri, Cenin Mülteci Kampı'na mücavir Cabiriyat Mahallesi sakinlerini evlerini boşaltmaya zorladı, ardından mahallede arama başlattı.

İsrail ordusu, mahalleye takviye birlikler gönderdi.

İsrail güçleri son birkaç gündür Batı Şeria'nın kuzeyinde yer alan Cenin ve çevresindeki pek çok bölgeye baskınlar düzenliyor. Baskınlar sırasında Filistinliler evlerini boşaltmaya zorlanıyor, birçoğu gözaltına alınıyor ve bölgede arama yapılıyor.

İsrail'in Gazze Şeridi'ne saldırı başlattığı Ekim 2023'ten bu yana işgal altındaki Batı Şeria ve Doğu Kudüs'te de Filistinlilere yönelik gözaltı, baskın ve saldırılarda artış yaşanıyor.

İsrail ordusu ile Filistin topraklarını gasbeden İsraillilerin Ekim 2023'ten bu yana devam eden saldırılarında Batı Şeria'da 1085 Filistinli hayatını kaybederken, 11 bin kişinin yaralandığı ve 21 binden fazla kişinin gözaltına alındığı belirtiliyor.

Ateşkesi ihlal eden soykırımcı İsrail ordusu, Gazze'de 1 Filistinliyi daha öldürdü

Hastane kaynaklarından alınan bilgiye göre, İsrail ordusuna ait Quadcopter tipi drondan Gazze kentinin güneydoğusundaki Zeytun Mahallesi'ne ateş açıldı.

Saldırı nedeniyle 1 Filistinli hayatını kaybetti.

Saldırının, Gazze'de sağlanan ateşkese göre İsrail ordusunun çekilmesi gereken "Sarı Hattın" dışında kalan bölgeye düzenlendiği ifade edildi.

İsrail ordusu ayrıca Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah ve Han Yunus kentlerinin doğu bölgelerini topçu atışıyla hedef aldı, havadan ise helikopterlerinden yoğun şekilde ateş açtı.

Görgü tanıkları, topçu atışlarıyla hedef alınan Refah kentinin doğu bölgelerinin yoğun şekilde bombalandığını ve hedef alınan noktalardan dumanların yükseldiğini aktardı.

Gazze Şeridi'nde 10 Ekim'de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasını hemen her gün ihlal eden İsrail ordusu, Filistinlilere yönelik saldırılarına aralıksız devam ediyor.

İsrail ordusu, anlaşmaya göre "Sarı Hat" olarak tanımlanan, İsrail sınırına kadar Gazze Şeridi'nin doğusunu tamamen işgal altında tutuyordu. Ancak İsrail, sözde tampon bölge oluşturma bahanesiyle işgali hattın ötesine taşıyarak yüzde 60'lık alana yaydı.

Gazze Hükümetinin Medya Ofisinde yapılan açıklamada, İsrail ordusunun 10 Ekim'den bu yana yürürlükte olan ateşkes anlaşmasını 591 kez ihlal ederek düzenlediği saldırılarda 357 Filistinlinin hayatını kaybettiği duyurulmuştu.

SIPRI'nın ilk 100 savunma sanayisi şirketi listesinde 5 Türk firması yer aldı

SIPRI, 2024 yılında en çok silah ve askeri hizmet satışı yapan ilk 100 savunma sanayisi şirketini açıkladı.

Buna göre, savunma sektöründeki en büyük 100 şirketin 2024'te silah ve askeri hizmet satışları bir önceki yıla göre yüzde 5,9’luk artışla 579 milyar dolara yükseldi. Böylece bu şirketlerin 2024 yılında silah ve askeri hizmet satışları rekor seviyeye ulaştı.

Silah gelirlerindeki artışlar Asya ve Okyanusya bölgesi hariç diğer bölgelerde görülürken, bu artışlar, Ukrayna'daki savaş, İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırıları, küresel ve bölgesel jeopolitik gerilimler ve giderek yükselen askeri harcamalardan kaynaklandı. Söz konusu artışın büyük kısmı Avrupa ve ABD merkezli şirketlerden geldi.

Birçok silah üreticisinin geçen yıl üretim hatlarını genişlettiği, tesislerini büyüttüğü, yan kuruluşlar kurduğu veya başka şirketleri satın aldığı raporda yer aldı.

Listenin zirvesinde ABD şirketleri bulunuyor

2018'den bu yana listenin başındaki 3 firmanın tamamının ABD merkezli olması dikkati çekti. Bu firmalar, Lockheed Martin, RTX (eski adı Raytheon Techologies), Northrop Grumman olarak sıralandı.

Küresel savunma sektöründeki en büyük 100 şirket içindeki ABD'li toplam 39 şirket, 2024'te 334 milyar dolarlık silah satışı yaparak, bir önceki yıla göre yüzde 3,8 artışla tüm satışların yaklaşık yüzde 50'sini karşıladı.

Elon Musk'ın sahibi olduğu ABD’li şirket SpaceX (77'nci sırada) ilk kez ilk 100'de yer aldı. Şirketin savunma gelirleri bir yıl içinde iki katından fazla artarak 1,8 milyar dolara ulaştı.

Öte yandan, F-35 savaş uçağı, Columbia sınıfı denizaltılar ve Sentinel kıtalararası balistik füze gibi önemli ABD savunma sistemlerinin geliştirilmesi, üretiminde gecikmeler ve bütçe aşımları oldu.

Listedeki Çinli büyük silah şirketinin toplam satışlarının bir önceki yıla göre yüzde 10 düşerken, Japon silah şirketlerinin yüzde 40, Alman silah şirketlerinin yüzde 36 satışlarının artması dikkati çekti.

İlk 100 şirket içinde merkezi Avrupa'da olan 26 şirket bulunurken, bunların toplam silah satışları yüzde 13 artarak 151 milyar dolara ulaştı.

Avrupalı şirketlerin sipariş alımları artarken, bazı şirketler Ukrayna'daki savaşla ve "Rusya'dan algılanan tehdit" ile bağlantılı olarak talepte artış gördü.

Rusya-Ukrayna Savaşı'ndan sonra ordusuna yeni silah almaya başlayan Almanya'da, Rheinmetall, ThyssenKrupp, Hensoldt ve Diehl'in silah satışları geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 36 artarak 14,9 milyar dolara çıktı.

Rapora göre, bu artışın temel nedeni olarak Rusya'nın tehdit durumu nedeniyle kara tabanlı hava savunma sistemleri, mühimmat ve zırhlı araçlara olan talebin artması olarak gösterildi.

Almanya'nın en büyük savunma sanayi şirketi Rheinmetall’ın satışları yüzde 46,6 artışla 8,24 milyar dolara ulaştı. Şirket listede 20. sırada yer aldı.

Rusya-Ukrayna Savaşı'nın her iki ülkedeki silah şirketlerinin rakamlarını da etkiledi. Ukrayna şirketi JSC Ukrainian Defense Industry, silah satışlarını yüzde 40,7 artırarak 3,01 milyar dolara çıkardı.

Rus şirketleri Rostec ve United Shipbuilding'in toplam gelirleri geçen yıl yüzde 23 artarak 31,2 milyar dolar oldu. Rus ordusunun kendi talebi, silah ihracatındaki düşüşten kaynaklanan kayıpları fazlasıyla telafi etti.

Türk şirketleri satışlarını artırdı

SIPRI'nın geçen yıl en çok silah ve askeri hizmet satışı yapan ilk 100 savunma sanayisi şirketi listesinde 5 Türk firması yer aldı.

Türk şirketlerinin toplam gelirleri geçen yıl 2024'e göre yüzde 11 artarak 10,1 milyar dolara ulaştı.

Rapora göre, Makine ve Kimya Endüstrisi AŞ (MKE) ilk kez en büyük 100 listesine girdi.

Listede, ASELSAN 3,47 milyar dolar gelirle 47'nci, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii 2,16 milyar dolarla 65'inci, Baykar 1,9 milyar dolarla 73'üncü, Roketsan 1,39 milyar dolarla 87'nci ve Makine ve Kimya Endüstrisi AŞ 1,21 milyar dolarla 93'üncü sırada yer aldı.

SIPRI, kurulduğu 1966'dan bugüne çatışma, silahlanma, silah kontrolü ve silahsızlanma gibi alanlarda araştırma, rapor ve analizler hazırlıyor. SIPRI'nin küresel silah satışlarına ilişkin veritabanı 1989’da oluşturuldu.

SIPRI'nın raporu, yurt içi ve yurt dışındaki askeri müşterilere yapılan tüm ağır silah ve askeri hizmet satışlarını kapsıyor.

Fransa'da bir cami ve Türk derneği ırkçı saldırıya uğradı

Ülkenin Haute-Loire vilayetindeki Puy-en-Velay'daki camide bir grup tarafından Kur'an-ı Kerim nüshaları yırtılarak yere atılırken, Ain vilayetindeki Montreal-la-Cluse'daki derneğin posta kutusuna bir mermi bırakıldı.

Fransa İslam Konseyi (CFCM) yaptığı yazılı açıklamada, camiye yönelik saldırıya tepki göstererek cami cemaati ile dayanışma mesajı verdi.

Açıklamada, "bir ibadethanenin ortasında Müslümanların kutsal kitabına yapılan saldırının, hiçbir koşulda hafife alınmaması gereken ciddi bir İslamofobi eylemi" olduğunun altı çizildi.

Hükümetin Müslümanlara yönelik "taraflı anketlerin, raporların ve etiketleyici tekliflerin" yayıldığı son dönemde bu tür eylemlerin artma riskine karşı uyarıldığı açıklamada, Müslümanlara temkinli olmaları çağrısı yapıldı.

DİTİB yönetimince derneğe yapılan saldırı hakkındaki açıklamada ise "Montreal-la-Cluse Türk toplumunu ve birlikte yaşama pratiğini hedef alan bu saldırıyı kınıyor, dernek üyelerimize geçmiş olsun dileklerimizi sunuyoruz." ifadelerine yer verildi.

"Korku ve tehdit oluşturmaya yönelik bu eylemin" hukuki takipçisi olunacağı bildirilen açıklamada, yetkili makamlar sağduyu ve hassasiyet göstermeye davet edildi.

Anket şirketi Ifop'un 18 Kasım'da yayınladığı "Fransa'daki Müslümanların İslam ve İslamcılık ile ilişkisine dair bir durum tespiti" konulu anket "tarafsızlık" ilkesini ihlal ettiği ve Müslümanlara yönelik nefreti körüklediği için tepki ile karşılanmıştı. CFCM de Müslüman vatandaşlarla ilgili yapılan anketlerin "araçsallaştırılmasına" tepki göstermişti.

Soykırımcı İsrail ordusu Batı Şeria'nın Tubas kentine yeniden baskın düzenledi

Görgü tanıklarından alınan bilgiye göre, Tubas ile Akaba'ya çok sayıda birlikle baskın düzenleyen İsrail ordusu, kentin ve beldenin caddelerine konuşlandı.

Tubas ile Akaba'da ikinci bir duyuruya kadar sokağa çıkma yasağı uygulanacağı bildirilirken, askeri buldozerler de Tubas'ta yolları kapatmaya başladı.

Filistinlilerin evlerine baskın düzenleyen İsrail askerleri, bazı evleri askeri kışlaya çevirdi.

Tubas Valiliğinden yapılan açıklamada, İsrail ordusunun günlerce süren önceki baskınında yüzlerce Filistinliyi yaraladığı, gözaltına aldığı, kamu ve özel mülklere büyük zarar verdiği bildirildi.

Tubas Eğitim Müdürlüğü de İsrail ordusunun yerel saatle 04.00 itibarıyla bölgede sokağa çıkma yasağı ilan etmesi nedeniyle kentin tamamında yüz yüze eğitime ara verildiğini ve uzaktan eğitime geçildiğini duyurdu.

Yüz yüze eğitimin yeniden başlamasına ilişkin kararın, bölgedeki gelişmelere göre duyurulacağı aktarıldı.

İşgal altındaki Batı Şeria'nın kuzeyinde yer alan Tubas kentine 26 Kasım'da kapsamlı bir saldırı başlattığını duyuran İsrail ordusu, kente Arapça "Bölgeniz terör yuvası haline geldi. İsrail ordusu buna kayıtsız kalamaz, böyle devam ederse sonunuz Cenin ve Tulkerim gibi olur." yazılı tehdit içeren ilanlar atmıştı.

Tubas'ta evlere baskın düzenleyen, sakinlerini yerinden edip eşyaları tahrip eden ve bazı evleri askeri kışlaya dönüştüren İsrail ordusu, Filistin Esirler Cemiyeti verilerine göre 162 Filistinliyi gözaltına almıştı.

İsrail ordusunun kentteki saldırılarında 150 Filistinli yaralanmış, 29 Kasım'da baskınının 4. gününde İsrail askerleri Tubas'tan çekilmişti.

İsrail'in Gazze Şeridi'ne saldırı başlattığı 7 Ekim 2023'ten bu yana işgal altındaki Batı Şeria ve Doğu Kudüs'te de Filistinlilere yönelik gözaltı, baskın ve saldırılarda artış yaşanıyor.

Yapay zeka sohbet botlarının güvenlik önlemleri şiir diliyle aşılabiliyor

Icaro Labs tarafından yayımlanan ve “Adversarial Poetry as a Universal Single-Turn Jailbreak Mechanism in Large Language Models” başlığını taşıyan çalışma, araştırmacıların klasik konuşma dili yerine şiir biçiminde yazılmış talimatlar vererek güvenlik filtrelerini devre dışı bırakmayı başarabildiğini gösterdi.

Araştırma, bu yöntemin sohbet botlarından yasaklı içerikler ve tehlikeli bilgiler elde edilmesini mümkün kılabildiğini ortaya koyuyor.

Yasaklı içeriklere erişim sağlandı

Araştırmacılar, Wired’ın aktardığına göre, kullandıkları şiirsel komutların detaylarını kamuoyuyla paylaşmadı. Ekibe göre bu komutların açıklanması son derece tehlikeli sonuçlara yol açabilir.

Laboratuvar, şiirsel komutların kullanılmasıyla sohbet botlarından nükleer bomba yapımı için adımlar ve malzemeler, çocuk istismarı içerikleri ve kendine zarar verme yöntemleri gibi kesinlikle yasak bilgiler elde edilebildiğini bildirdi.

Popüler yapay zeka sistemleri üzerinde test

Araştırma ekibi, yöntemi OpenAI’nin ChatGPT’si, Google’ın Gemini’si, Anthropic’in Claude’u ve diğer büyük modeller üzerinde denedi.

Sonuçlara göre:

Google Gemini, DeepSeek ve MistralAI gibi modeller, şiirsel komutlar karşısında en kolay manipüle edilebilen sistemler arasında yer aldı.

OpenAI’nin ChatGPT modeli (GPT-5) ve Anthropic’in Claude Haiku 4.5 modeli, güvenlik bariyerlerini en iyi koruyan sistemler olarak öne çıktı.

Yapay zeka güvenliği yeniden gündemde

Uzmanlar, bulguların yapay zekânın denetlenmesi ve güvenlik sistemlerinin geliştirilmesi konusunda acil ihtiyaç olduğunu gösterdiğini belirtiyor.

Şirketler, modellerinin tehlikeli içerik üretmesini engellemek için giderek daha gelişmiş güvenlik filtrelerine yatırım yapıyor.

Avustralyalı çift kameralarla kumarhaneyi dolandırdı

Avustralya’nın Sidney kentinde bir çift, kart oyunlarını gizlice izlemek için gizli kamera ve kulak içi cihazlar kullanarak yaklaşık 1.2 milyon Avustralya doları tutarında haksız kazanç elde etmekle suçlanıyor.

Yeni Güney Galler (NSW) Polisi, kazakistanlı 36 yaşındaki Dilnoza Israilova’nın, üzerinde Mickey Mouse baskılı tişörtünde saklı küçük bir kamera bulunduğunun fark edilmesi üzerine yakalandığını duyurdu.

Israilova ile 44 yaşındaki eşi Alisherykhoja Israilov kısa süre sonra gözaltına alındı.

Polis aramasında, oyunları manipüle etmek için kullanıldığı iddia edilen manyetik prob cihazları ve cep telefonuna takılan ayna aparatları ele geçirildi.

Çift, haksız menfaat sağlamak suçlamasıyla tutuklandı ve tutuksuz yargılanma talepleri reddedildi.

Kazanç şüphe uyandırdı

NSW Polisi, çiftin Ekim ayında Kazakistan’dan Sidney’e geldiğini ve aynı gün casinoya üyelik başvurusunda bulunduğunu belirtti.

Sonraki haftalarda çeşitli ziyaretler yapan çift, toplamda 1.179.412 Avustralya doları tutarında kazanç elde etti. Bu durum çalışanların dikkatini çekti.

Yetkililere göre, casusluk cihazları çiftin cep telefonlarına bağlıydı ve kartların görüntülerinin uzaktan takip edilmesine olanak sağlıyordu. Çiftin ayrıca kulak içi gizli aparatlarla bahis talimatı aldığı ileri sürüldü.

Polis, çiftle bağlantılı başka bir kişi aramadıklarını bildirdi.

Çiftin casino yakınındaki konaklama yerinde yapılan aramada başka kumar ekipmanları, değerli takılar ve 2.000 euro nakit para bulundu.

NSW Polisi, çiftin cuma günü mahkemeye çıkarıldığını ve tutuklu yargılanmasına karar verildiğini açıkladı.

Israilova’nın şubat ayında, Israilov’un ise 11 Aralık’ta yeniden hakim karşısına çıkacağı bildirildi.

Fransa’da çiftlikten 90 bin euroluk salyangoz çalındı

Reims kenti yakınlarındaki Bouzy’de bulunan L’Escargot Des Grands Crus adlı çiftlik, taze ve dondurulmuş tüm salyangoz stoklarının hırsızlar tarafından götürüldüğünü açıkladı.

Hırsızların pazarı pazartesiye bağlayan gece tel çiti keserek içeri girdikleri, ardından çiftlik binalarının kapılarını kırarak ürünleri çaldıkları belirtildi. Olayla ilgili suç duyurusunun ancak hafta içinde yapıldığı bildirildi.

Polis soruşturma başlatırken, çiftlik yıl sonunda artan talebi karşılamak için yeniden stok oluşturmaya çalışıyor.

Yılbaşı öncesi satışlar zirvede

Yenilebilir salyangoz, Fransa’da özellikle yılbaşı ve Noel dönemlerinde tüketilen bir lezzet olarak biliniyor. Genellikle sarımsaklı tereyağıyla pişirilerek kabuğundan çıkarılarak servis ediliyor.

Çiftlik tarafından yapılan açıklamada, “Tatiller yaklaşırken yazmayı hiç düşünmediğimiz bir paylaşım,” ifadeleri yer aldı. Açıklama, yaşananları “şok, anlaşılmazlık ve tüm ekip için gerçek bir darbe” sözleriyle nitelendirdi.

L’Escargot Des Grands Crus, Michelin yıldızlı Les Crayères restoranına, şarküterilere ve özel müşterilere ürün sağlıyordu. Hırsızlıktan sonra çekilen fotoğraflarda rafların ve soğuk hava depolarının neredeyse tamamen boşaldığı görülüyor.

Çiftlik yöneticisi Jean-Mathieu Dauvergne, “Mağazadan tamamlanmış ürünlerin bulunduğu bölüm tamamen, laboratuvardan ise ham stoklar çalındı. Bu yıl sonu stoklarımızdı. Tatil dönemini sorunsuz geçirmek için tam gereken miktar elimizde vardı” dedi.

Oxford sözlükte, 2025’in kelimesi ‘Öfke Yemi’ oldu

Kelime, çevrimiçi etkileşimi artırmak için öfkeyi tetikleyen, kışkırtıcı veya incitici paylaşımları ifade ediyor. Sözlük yetkililerine göre kullanım oranı son 12 ayda üç kat arttı.

Rage bait, finale kalan “aura farming” ve “biohack” ifadelerini geride bırakarak yılın kelimesi seçildi.

Oxford’un listesi, 2025’e damga vuran ruh hâlini ve küresel tartışmaları yansıtmayı amaçlıyor.

Rage bait nedir?

Oxford English Dictionary’ye göre rage bait, sosyal medyada bilerek kızdırıcı, öfkelendirici veya provoke edici içerik üretme yöntemi anlamına geliyor.

Bu tür içeriklerin amacı, tıklama ve etkileşimi artırarak hesap veya site trafiğini yükseltmek.
Clickbait’e benzetilse de clickbait merak uyandırırken, rage bait özellikle öfke duygusuna odaklanıyor.

Diğer adaylar ne anlama geliyor?

Aura farming: Kişinin dış görünüş, davranış veya paylaşımlar yoluyla karizmatik, gizemli, “cool” bir imaj yaratma çabası.

Biohack: Diyet, spor rutini, yaşam tarzı, ilaç, takviye veya teknolojik yöntemlerle zihinsel ve fiziksel performansı artırma girişimi.

Son kararda halk oylaması da belirleyici oldu.

Oxford Languages Başkanı Casper Grathwohl, rage bait kavramının hızla yayılmasının çevrimiçi manipülasyonların fark edildiğini gösterdiğini söyledi.

Grathwohl, “Daha önce internet, merak uyandırarak dikkat çekmeye odaklanıyordu. Şimdi ise duygularımızı ele geçiriyor,” dedi ve ekledi: “Bu, teknoloji çağında insan olmanın ne anlama geldiğine dair tartışmanın doğal bir devamı.”

Önceki yılların kelimeleri

Geçen yıl seçilen “brain rot”, saatlerce zihni uyuşturan sosyal medya tüketimini ifade ediyordu.
Oxford’a göre brain rot ve rage bait aynı döngünün parçaları: Öfkeyi tetikle, etkileşimi büyüt, ardından kullanıcıyı zihinsel olarak tüket.

Önceki yıllarda selfie, goblin mode ve rizz gibi ifadeler yılın kelimesi seçilmişti.

Bu yıl başka sözlükler de farklı kavramlara dikkat çekti:

Cambridge Dictionary, 2025’in kelimesi olarak “parasocial” ifadesini seçti. Tanım, tanınan bir kişiyle gerçekte tanışıklık olmadan kurulan duygusal ilişkiyi anlatıyor.

Collins Dictionary ise “vibe coding” kavramını seçti. Bu terim, uygulama veya siteyi elle kodlamak yerine, yapay zekâya tarif ederek oluşturmayı tanımlıyor.

Yunanistan'da yüz binlerce koyun ve keçi itlaf edildi

Tesalya bölgesindeki Karditsa kentinin kıyısında yer alan çiftliğinde 650 koyunu bulunan Anastasia Siourtou, bugün bomboş olan ahırlarında sessizliğin hâkim olduğunu söyledi.

12 Kasım’da veteriner ekipler, çiftlikte koyun-keçi çiçeği hastalığı tespit edilmesinin ardından tüm sürüyü itlaf etti. Siourtou, “İki kilometre ötede başka bir çiftlikte de vakalar vardı ama gizlediler. Büyük ihtimalle hastalık bu şekilde bulaştı” dedi.

Babasından devraldığı çiftliği büyüten Siourtou, aynı zamanda veteriner hekim. Hayvanların kaybı onun için yalnızca ekonomik bir darbe değil. Çiftlikten elde edilen koyun sütü, feta peyniri üretiminin temel hammaddesi ve Yunanistan’da “beyaz altın” olarak anılıyor.

Siourtou, “İtlaf günü buradaydım. Çok acımasızdı. Onları koruyamadığımı hissettim,” dedi.

Salgın genişliyor

Koyun-keçi çiçeği virüsü ilk olarak Ağustos 2024’te ülkenin kuzeyinde görülmüş, o tarihten bu yana birçok bölgeye yayılmış durumda. Yunanistan Tarımsal Kalkınma ve Gıda Bakanlığı verilerine göre kasım ortasına kadar 1.702 vaka kaydedildi.

Bir çiftlikte tek bir vaka görülmesi, sürünün tamamının önleyici amaçla itlaf edilmesini gerektiriyor. Şimdiye kadar yaklaşık 417 bin koyun ve keçi itlaf edildi; bu rakam toplam sürü varlığının yüzde 4-5’ine denk geliyor.

Yunanistan’daki koyun ve keçi sütünün yaklaşık yüzde 80’i feta peyniri üretiminde kullanılıyor. Avrupa Birliği’nde coğrafi işaret korumasına sahip olan feta, yalnızca Yunanistan’da üretilebiliyor.
Yunanistan geçtiğimiz yıl 785 milyon euro değerinde feta ihracatı yaptı; bunun 520 milyon euroluk kısmı AB ülkelerine, 90 milyon euroluk kısmı ise İngiltere’ye gerçekleştirildi.

Bazı küçük mandıralar süt tedarikinde şimdiden sorun yaşadıklarını ve yakın dönemde feta arzında sıkıntı görülebileceğini belirtiyor. Uzmanlara göre süt miktarının düşmesi üretim maliyetini artırıyor ve fiyat artışı kaçınılmaz olabilir.

Tesalya Üniversitesi Veteriner Fakültesi’nden Prof. Dimitris Gougoulis, “Süt miktarının sınırlı olması üretim maliyetlerini yükseltiyor ve piyasada mevcut feta miktarını korumayı zorlaştırıyor,” dedi.

Çiftçiler tepkili

Karditsa yakınlarında çiftlik sahibi Tassos Manakas, 873 hayvanının 9 Ekim’de itlaf edildiğini söyledi.
“Dükkanı kapattım,” diyen Manakas, boş yemliklerin ve örümcek ağı bağlamış sağım odasının arasından geçerken “O gün kanımı kesseniz akmazdı,” ifadelerini kullandı.

Hükümet, itlaf edilen hayvan başına yaşına göre 132 ile 220 euro arasında tazminat ödüyor. Çiftçiler ise bunun zararlarını karşılamaktan çok uzak olduğunu söylüyor.
Ayrıca hükümetin salgına müdahalesi geç ve yetersiz olmakla eleştiriliyor. Uzman Komitesi ancak Ekim 2025’te kuruldu; bu tarih ilk vaka tespitinden 14 ay sonrasına denk geliyor.
Veteriner hizmetlerindeki personel yetersizliği ve salgın bölgelerinde karantina uygulanmaması da eleştiriler arasında.

Çiftçiler yeni başlangıçlar arıyor

Rizomylos köyünde çiftçi Haris Seskliotis, çiftliğinde tek vaka görülmesi nedeniyle 700 koyununu kaybetti. Bu, onun için ikinci büyük felaket; 2023 Tesalya selinde de sürüsü yok olmuştu.

“Çok ağır bir durum,” diyen Seskliotis, ahırdaki boş bölmeleri gezerken “Başka bir iş bilmiyoruz,” ifadelerini kullandı. Şimdi oğlu ile birlikte besi sığırcılığı yapmayı planladığını söylüyor.

Endonezya'da şiddetli yağışların yol açtığı afetlerde ölenlerin sayısı 442'ye yükseldi

Endonezya'da son zamanlarda birçok kişinin hayatını kaybetmesine yol açan olumsuz hava koşulları etkisini sürdürüyor.

Endonezya Ulusal Afet Yönetim Ajansının (BNPB) internet sitesindeki verilere göre, sel ve toprak kaymalarında hayatını kaybedenlerin sayısı 442'ye yükseldi.

Kayıp 400'den fazla kişiyi arama kurtarma çalışmaları sürerken yaralı sayısı 646'ya çıktı.

Jakarta Post'un haberine göre yetkililer, birçok yolun kapandığını, telekomünikasyon altyapısının zarar gördüğünü ve karadan ulaşılamayan bölgelere helikopterler aracılığıyla insani yardım götürdüklerini açıkladı.

Endonezya Meteoroloji, İklim Bilim ve Jeofizik Ajansı, olumsuz hava koşullarının birkaç gün daha süreceği uyarısında bulunmuştu.

Endonezya Afetle Mücadele Ajansı Başkanı Suharyanto, Sumatra Adası'nın kuzeyinin afetlerden en ağır etkilenen bölge olduğunu belirterek, arama kurtarma çalışmalarının zorlu arazi koşulları, hasar gören yollar ve olumsuz hava şartları nedeniyle güçlükle sürdürüldüğünü kaydetmişti.

ABD, Venezuelalı göçmenleri sınır dışı edecek

NBC News'ün "Meet the Press" programında konuşan Noem, sınır dışı uçuşlarının devam ettirilmesi kararını kendisinin verdiğini söyledi.

Noem, "Sınır dışı kararlarının nerede ve ne zaman uygulanacağına ilişkin kararlar İç Güvenlik Bakanlığında bana aittir. Tehlikeli suçluların ülkeden uzaklaştırılmasını sağlamak için doğru olanı yapmaya devam edeceğiz." ifadelerini kullandı.

Mahkemenin emrine karşı gelip gelmediği sorulduğunda Noem, "Hayır" yanıtını vererek, yargıçların "aktivistlik yaptığını ve radikal kararlar verdiğini" savundu.

Adalet Bakanlığı yetkilileri, 26 Kasım'da, yılın başlarında, yönetimin Tren de Aragua çetesinin üyeleri olduğunu öne sürdüğü Venezuelalı erkeklerin El Salvador'a sınır dışı edilmesini durdurma yönündeki federal yargıç emrine uymayan Trump yönetimi yetkilisinin Noem olduğunu belirtmişti.

ABD'de Federal Temyiz Mahkemesi, eylülde, Başkan Donald Trump yönetiminin Tren de Aragua çetesine üye olmakla suçladığı göçmenleri sınır dışı etmek için savaş dönemlerinde başvurulan "Yabancı Düşmanlar Yasası"nı kullanamayacağına hükmetmişti.

Trump yönetimi, çete üyelerini El Salvador'daki hapishanelere göndermişti

ABD yönetimi, Latin Amerika'daki en tehlikeli suç örgütlerinden biri olarak sayılan El Salvador kökenli MS13 ve Venezuela kökenli Tren de Aragua çetelerini "yabancı terör örgütleri" listesine eklemişti.

ABD Başkanı Trump, düzensiz göçmenlerle mücadele kapsamında "yabancı terör örgütü" ile bağlantılı oldukları öne sürülen göçmenlerin sınır dışı edilmelerini hızlandırmak için daha önce sadece savaş dönemlerinde kullanılan "Yabancı Düşmanlar Yasası" yetkisini devreye sokmuştu.

Trump yönetimi, MS-13 ve Tren de Aragua çetesi üyesi oldukları gerekçesiyle tutukladığı kişileri El Salvador hapishanelerine göndermişti.

İki ülke arasında gerilim sürerken Trump, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, Amerikan ordusuna ait donanma unsurlarının Venezuela açıklarında Tren de Aragua çetesine karşı saldırı düzenlediğini açıklamış, Venezuela ise saldırı videosunun "büyük olasılıkla" yapay zeka ile üretildiğini iddia etmişti.