Dünyadan Haberler

ABD'nin Washington eyaletinde şiddetli yağışlar nedeniyle "acil durum" ilan edildi

Washington eyaletinde günlerdir süren sağanak, eyalet genelinde taşkınlara ve sele neden oldu.

Şiddetli yağışların ardından çok sayıda ev sular altında kalırken, köprüler ve kara yolları kullanılamaz hale geldi.

Bazı aileler çatılarda mahsur kalırken, en az 2 ev sel sularının aşındırması sonucu temellerinden koparak yıkıldı.

Eyalet genelinde "acil durum" ilan edilirken, sel ve taşkınlardan etkilenen on binlerce kişi için "tahliye emri" verildi.

"Şu anda tarihi bir durumla karşı karşıyayız"

Washington Valisi Bob Ferguson, ABD merkezli X şirketinin sosyal medya platformundaki hesabından açıklama yaptı.

Halkı tahliye talimatlarına uymaya davet eden Ferguson "Eyaletimizde birçok kişinin geçmişte önemli sel felaketleri yaşadığını biliyorum. Ancak şu anda tarihi bir durumla karşı karşıyayız." ifadesini kullandı.

Uzmanlar, "sel ve toprak kaymalarının felaket boyutuna ulaşabileceği" uyarısında bulundu.

Washington eyaletinde arama-kurtarma ve tahliye çalışmaları devam ediyor.

78 bin kişi için "tahliye emri"

ABD'nin Seattle şehrinin kuzeyindeki tarım bölgesinde yer alan Skagit Nehri havzasında yaklaşık 78 bin kişi için "tahliye emri" verildi.

National Water Prediction Service, Skagit ve Snohomish nehirlerinin "tarihi seviyelere yükseldiğini", bazı noktalarda "önceki rekorların aşıldığını" bildirdi.

Skagit Nehri yakınlarındaki Concrete kasabasında sel baskınları yaşanırken, bazı evlerde maddi hasar meydana geldi.

Yollar sel ve heyelan sebebiyle kapandı

Seattle'ın doğusunda, 90 numaralı eyaletler arası otoyolun bir bölümü heyelan nedeniyle kapandı.

Otoyoldaki araçların ağaç gövdeleri, dallar, çamur ve sular altında kaldığı görüldü.

Eyaletin birçok bölgesinde köprüler tamamen su altında kalırken, 410 numaralı eyalet kara yolu dahil bazı ana yollar kullanılamaz hale geldi.

Tren seferleri iptal edildi, sınır geçişe kapatıldı

ABD-Kanada sınırı yakınında sular altında kalan Sumas, Nooksack ve Everson kentlerinde geniş çaplı tahliyeler yapılırken, Sumas'taki sınır geçişe kapatıldı.

Seattle ve Kanada'nın British Columbia eyaletinde bulunan Vancouver şehri arasındaki tren seferleri askıya alındı.

Sumas Belediye Başkanı Bruce Bosch, kentin 4 yıl aradan sonra yeniden büyük bir kısmının yüksek su seviyesi nedeniyle "yıkıma uğradığını" söyledi.

Reddit'ten, Avustralya'da sosyal medyaya yaş kısıtlaması getiren yasaya karşı dava

Avustralya'da sosyal medya kullanımına 16 yaş sınırı getiren yasanın yürürlüğe girmesinin ardından Reddit, platformun yasa kapsamında olmasına itiraz etti.

ABD merkezli çevrim içi forum sitesi Reddit, Avustralya Yüksek Mahkemesine sosyal medyaya yaş kısıtlaması getiren yasaya karşı iptal davası açtı.

Reddit'ten yapılan açıklamada, "Avustralya hükümetinin gençleri korumaya yönelik daha etkili yöntemleri olduğuna inanıyoruz ve yasa, ifade özgürlüğü ile gizlilik açısından sorunlar barındırıyor." ifadesi kullanıldı.

Açıklamada, yasanın, müdahaleci ve güvenli olmayan doğrulama süreçleri dayattığı, hangi platformların dahil edileceği ve hangilerinin edilmeyeceği konusunda mantıksız bir karmaşa yarattığı belirtildi.

{dikey-video-138}

Platformun, hükümetin sorun olarak tanımladığı sosyal medya özelliklerine sahip olmadığına dikkat çekilen açıklamada, Reddit'in, yasak kapsamına dahil edilmemesi gerektiği kaydedildi.

Reddit'in yasal itirazına karşılık olarak Avustralya Başbakanı Anthony Albanese hükümeti, platformların değil Avustralyalı ebeveynlerin ve çocukların yanında yer aldıklarını vurguladı.

Mahkemeye sunulan belgelerde Reddit'in, mahkemeye yasanın geçersiz olduğuna hükmetmesini talep ettiği belirtildi.

Avustralya'da sosyal medyaya yaş sınırı getiren yasa

Avustralya'da, 16 yaş altı gençlerin sosyal medya platformlarına erişimini yasaklayan yasal düzenleme 10 Aralık'ta yürürlüğe girmişti.

Düzenleme kapsamında X, Instagram, Facebook, TikTok, YouTube, Snapchat gibi ağların yanı sıra Reddit, Twitch, Threads ve Kick de dahil 10 mecra, yaş kısıtlamasına tabi tutuluyor.

Bu gönderiyi Instagram'da gör

TRT Haber (@trthaber)'in paylaştığı bir gönderi

Avustralya hükümeti yasayla algoritmaların ve zararlı içeriklerin gençler üzerinde yarattığı olumsuz etkiyi azaltmayı hedefliyor.

Şirketlerin, 16 yaş altındaki çocukların hesaplarının kaldırılması için makul adımları atmaması halinde 49,5 milyon Avustralya dolarına (yaklaşık 32,9 milyon ABD doları) para cezası ödeyeceği öngörülüyor.

Japonya'da 2025'in "ruh halini" yansıtan yazı karakteri "ayı" oldu

Doğu Asya ülkesi Japonya'da, her aralık ayında "ülke genelinde yılın sosyal ruh halini ve modunu" anlatan popüler bir Çin yazısı (Kanji) karakteri seçiliyor.

Japonya Kanji İstidat Test Vakfı, Kyoto kentindeki tarihi Kiyomizu Tapınağı'ndaki etkinlikte, binlerce karakterli Kanji alfabesinden seçilen "yılın yazı karakterini" açıkladı.

Vakıf, posta ve internet yoluyla yapılan kamuoyu anketlerinde kullanılan 190 bine yakın oy neticesinde "2025'in Kanjisi" olarak "ayı" anlamlarındaki "kuma" karakterini seçti.

Tapınağın Budist Başrahibi Mori Seihan 1,5 metre uzunluğunda ve 1,3 metre genişliğindeki "waşi" kağıdına, büyük bir kaligrafi fırçasıyla "kuma" karakterini çizdi.

Ülkede artan ayı saldırılarına değinen Mori, "Kurbanların huzur içinde yatması için dua ediyorum. Bence bu, sorunları ciddiye almamız gerektiğinin bir hatırlatıcısı" dedi.

Karakter seçiminde, 2025 boyunca ülke genelinde artan ayı saldırıları ile Tokyo hükümeti ve yerel yönetimlerin bu saldırılarla mücadele için aldığı önlemlerin etkili olduğu belirtildi.

İsrail'in, Eurovision'a katılmaması için 600 binden fazla imza toplandı

Küresel Vatandaşlık Platformu Avaaz'da, İsrail'in, 2026 Eurovision Şarkı Yarışması'na katılmasına izin verilmesinin ardından imza kampanyası başlatıldı.

Tüm yayıncılara ve Avrupa Yayın Birliğine (EBU) hitaben yapılan açıklamada, "İsrail'in katılımına karşı acilen sesinizi yükseltmenizi talep ediyoruz. Yayıncılar, Rusya'ya yaptıklarını İsrail'e de yapmalı. İsrail hükümeti, Gazze'deki sivillere yönelik acımasız saldırılarını sonlandırıp, gazetecileri ve ailelerini hedef almayı bırakıp, uluslararası insani hukuka uymaya başlayana kadar İsrail'in katılımını yasaklamalıdır." ifadelerine yer verildi.

Açıklamada, Gazze'de 2 yılı aşkın süredir devam eden soykırıma, ateşkese rağmen her gün devam eden saldırılarına rağmen İsrail'in yarışmaya katılmasına izin verildiği, bu yüzden Eurovision'u boykot etme kararı alan ülkelerin bulunduğu hatırlatıldı.

Organizatörlerin kararı değiştirmesi için daha fazla ülkenin bu yolu izlemesi gerektiğine işaret edilen açıklamada, hemen yarışmadan çekilmeleri için ulusal yayıncılara baskı uygulanması gerektiği belirtildi.

Açıklamada, "Filistinlilere yönelik apartheid ve acımasız zulüm devam ederken, İsrail'in şarkı ve ışıklarla suçlarını örtbas etmesine izin veremeyiz. Gelecek yıl, İsrail'e Eurovision yok, onların suçlarına ortaklık yok." denildi.

İmza kampanyasına şu ana kadar yaklaşık 609 bin kişi katıldı.

EBU, 4 Aralık'ta Cenevre'de 95. EBU Genel Kurul Toplantısı'nı düzenlemişti. EBU Genel Kurulu'nda, İsrail'in 2026 Eurovision Şarkı Yarışması'na katılımının oylanmasından kaçınılıp yarışmasına izin verilmesinin ardından İspanya, Hollanda, Slovenya, İrlanda ve İzlanda devlet televizyonları, kararı protesto ederek Eurovision'dan çekilme kararı almıştı.

TİKA, Sri Lanka'daki sel mağdurlarına yardım malzemesi ulaştırdı

TİKA'dan yapılan yazılı açıklamaya göre, Sri Lanka'da şiddetli yağışların yol açtığı sel ve heyelan felaketinin ardından harekete geçen TİKA, afetzedelerin acil ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla yardım çalışması başlattı.

Sri Lanka Afet Yönetim Merkezi işbirliğinde hazırlanan ve içerisinde temel gıda ürünleri ile acil ihtiyaç malzemelerinin bulunduğu 3 bin yardım kolisi, başkent Colombo’da düzenlenen törenle Afet Yönetim Merkezi yetkililerine teslim edildi.

Teslim törenine Türkiye’nin Colombo Büyükelçisi Semih Lütfü Turgut ile TİKA Güney Asya Masası sorumluları Tuba Özütok ve Kazım Karabacak katıldı.

Büyükelçi Turgut, törende yaptığı konuşmada, Sri Lanka halkına geçmiş olsun dileklerini ileterek, Türkiye’nin dost ve kardeş ülkelerin zor zamanlarında yanlarında olmaya devam edeceğini vurguladı.

Sri Lanka Afet Yönetim Merkezi Genel Direktörü Sampath Kotuwegoda ise Türkiye'nin zamanında sağladığı yardımdan dolayı duyduğu memnuniyeti ifade ederek teşekkür etti.

"Acılarını yürekten paylaşıyoruz"

Açıklamada görüşlerine yer verilen TİKA Başkanı Abdullah Eren, Sri Lanka’daki gelişmeleri büyük bir üzüntüyle takip ettiklerini belirterek, şunları kaydetti;

Şiddetli yağışların yol açtığı sel felaketinin en ağır hissedildiği ülkelerden biri olan Sri Lanka’da yüzlerce insanın hayatını kaybettiğini derin bir hüzünle öğrenmiş bulunuyoruz. Bu kapsamda, TİKA olarak Büyükelçiliğimizle koordinasyon içinde gelişmeleri yakından takip ediyor; kardeş Sri Lanka halkının yaşadığı bu zor günlerde acılarını yürekten paylaşıyoruz. Rabb'im insanlığı her türlü afet ve felaketten muhafaza eylesin.

Yardım kolilerinin, selden en çok etkilenen bölgelerdeki ailelere dağıtımının sürdüğü, proje ile afet sonrası toparlanma sürecine katkı sunulmasının hedeflendiği bildirildi.

Endonezya'da şiddetli yağışların yol açtığı afetler, orangutan popülasyonunu olumsuz etkiledi

BBC'nin haberine göre, Endonezya'da 950 kişinin hayatını kaybetmesine neden olan şiddetli yağışların ardından Tapanuli orangutanlarının akıbetine ilişkin endişeler arttı.

Doğayı koruma uzmanları, 25 Kasım'da Sumatra'yı vuran Senyar Tropikal Fırtınası sonrası, Ada'nın kuzeyindeki dağlık alanlarda yaşayan Tapanuli orangutanlarının bölgede uzun süredir görülmediğini bildirdi.

Uzmanlar, nesli tehlike altındaki bu orangutan türünde yaşanabilecek herhangi bir kaybın, hem türün geleceği hem de ekosistem üzerinde ciddi etkiler yaratacağını vurguladı.

Uydu görüntüleri üzerinden inceleme yapan uzmanlar, toprak kaymaları nedeniyle binlerce hektarlık ormanlık alanın tahrip olduğunu vurgulayarak, bu bölgelerde yaşayan çok sayıda orangutanın yaşamını yitirmiş olabileceğini ifade etti.

Liverpool John Moores Üniversitesinden primat biyolojisi profesörü Serge Wich, orangutanların şiddetli yağışlar sırasında genellikle ağaçlarda beklediğini ve yapraklarla kendilerine siper oluşturduğunu belirtti.

Wich, "Ancak bu kez yağmur dindiğinde çok geçti. Yaşam alanlarının bulunduğu vadi yamaçları toprak kaymalarıyla yok oldu. Bunun orangutanlar üzerinde mutlaka sonuçları olmuştur." ifadelerini kullandı.

Tapanuli orangutanları, yalnızca Endonezya'nın Sumatra Adası'ndaki Batang Toru ormanlarında yaşayan ve dünyadaki en nadir büyük maymun türü olarak biliniyor.

Sayılarının 800'ün altında olduğu belirtilen tür, daralan yaşam alanları ve iklim kaynaklı afetler nedeniyle tehlike altında bulunuyor.

İsrail Lübnan'daki Hizbullah hedeflerini bombalamaya başladı

İsrail, 27 Kasım 2024'te yapılan ateşkes anlaşmasına rağmen Lübnan'a saldırılarını sürdürüyor.

Lübnan resmi ajansı NNA'nın haberine göre, İsrail savaş uçakları, ülkenin güneyindeki Çarmak, Mahmudiye, Zarariye, Ansar, Tuffahta, Beyseriyye, Rafi Dağı, Saced, Reyhan, Armata, Ceba, Tebne ve Vadi Benafol bölgelerini hedef aldı.

Lübnan'ın doğusundaki Batı Bekaa bölgesindeki Zalaya Vadisi'ne de 4 hava saldırısı düzenlendi.

Lübnan makamlarından saldırılarda can kaybı olup olmadığına ilişkin henüz açıklama yapılmadı.

İsrail ordusu: Hizbullah'a ait hedefleri vurduk

İsrail ordusundan yapılan açıklamada ise Lübnan'ın güneyine yönelik hava saldırılarında Hizbullah'ın hedef alındığı ileri sürüldü.

Savaş uçaklarının saldırı düzenlediği bir bölgede Hizbullah'ın Rıdvan Gücü'ne ait bir eğitim kampının vurulduğu iddia edildi.

Lübnan'ın güneyi ve doğusuna gerçekleştirilen diğer hava saldırılarında da aynı şekilde Hizbullah hedeflerinin vurulduğu savunuldu.

Ateşkese rağmen İsrail'in saldırıları ve işgali sürüyor

İsrail, Ekim 2023'te Lübnan'a yönelik saldırı başlatmış, Eylül 2024'te bu saldırı geniş çaplı savaşa dönüşmüştü. Savaşta 4 binden fazla kişi hayatını kaybetmiş, yaklaşık 17 bin kişi yaralanmıştı.

Lübnan ile İsrail arasında 27 Kasım 2024'te sağlanan ateşkes anlaşmasına rağmen İsrail'in ateşkesi binlerce kez ihlal ettiği bildirilmişti.

İsrail, Lübnan'da 8 Ekim 2023'ten sonra ele geçirdiği 5 tepeyi hala işgal altında tutarken, onlarca yıldır elinde bulundurduğu bazı bölgelerdeki varlığını da sürdürüyor.

Lübnan Sağlık Bakanlığı, ateşkesi ihlal eden İsrail'in 27 Kasım 2024 ile 27 Kasım 2025 tarihleri arasındaki bir yılda, ülkeye düzenlediği saldırılarda 335 kişinin hayatını kaybettiğini, 973 kişinin yaralandığını bildirmişti.

NATO Genel Sekreteri Rutte: Rusya'nın bir sonraki hedefi biziz

NATO Genel Sekreteri Rutte, Münih Güvenlik Konferansı tarafından Berlin'de Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul'un moderatörlüğünde düzenlenen panelde konuştu.

NATO Genel Sekreteri, "Bugün size NATO'nun nerede durduğunu ve bir savaş başlamadan önce onu durdurmak için ne yapmamız gerektiğini anlatmak için buradayım. Rusya'nın bir sonraki hedefi biziz." ifadesini kullandı.

Son bir yılda savunma üretiminin arttığını ancak yine de "tebrik etme zamanı" olmadığını vurgulayan Rutte, "Korkarım ki; çok fazla kişi sessizce kayıtsız kalıyor. Çok fazla kişi aciliyet duygusunu hissetmiyor ve çok fazla kişi zamanın bizim lehimize işlediğine inanıyor. Öyle değil. Harekete geçme zamanı şimdi." uyarısında bulundu.

"Savunma harcamaları ve üretimi hızla artmalı"

Genel Sekreter, "Savunma harcamaları ve üretimi hızla artmalı. Silahlı kuvvetlerimiz bizi güvende tutmak için ihtiyaç duydukları şeye sahip olmalı. Ukrayna, kendini savunmak için ihtiyaç duyduklarına şimdi sahip olmalı." değerlendirmesinde bulundu.

Rusya'nın NATO'ya ve Ukrayna'ya karşı bu yıl "daha da pervasız, umursamaz ve acımasız" hale geldiğine işaret eden Rutte, bu ülkenin ayda 2 bin 900 silahlı insansız hava aracı ürettiğinin tahmin edildiğini dile getirdi.

Rutte Ukrayna'da barış anlaşmasının Noel'den önce sağlanması ihtimaliyle ilgili soruya "Bunu söylemek zor." yanıtını verdi.

ABD öncülüğünde müttefiklerin bunu sağlamak için çok çalıştığına dikkati çeken Rutte, "Ukrayna söz konusu olduğunda, ABD ve Avrupa'nın aynı sayfada buluşacağına inanıyor muyum? Evet, eminim. Bence başarabiliriz. Rusların kabul edeceğinden emin miyim? Bilmiyorum." diye konuştu.

Rutte, bunun Rusya için yaklaşan "büyük bir sınav" olduğunun altını çizdi.

ABD'nin ulusal stratejisi

Rutte, ABD'nin ulusal stratejisinde yer alan ve çokça yankılanan Avrupa'ya yönelik eleştirilerle ilgili "(Strateji) Aslında Avrupa güvenliğine tam bağlılık, NATO'ya tam bağlılık ve 'Avrupa-Atlantik bölgesini ancak birlikte hareket ederek savunabileceğimiz' gerçeğine tam bağlılığı öngörüyor. Tartışabileceğiniz birçok şey var ama bunun özünde yatan şey bu." yorumunu yaptı.

ABD'nin Venezuela'ya baskısı artıyor

ABD yönetimi Venezuela Devlet Başkanı Maduro üzerindeki baskıyı artırdı. Trump yönetimi Maduro'nun bazı aile üyelerine yaptırım kararı aldı.

ABD Hazine Bakanlığı, Maduro'nun eşinin 3 yeğenine ve Venezuela petrol sektöründe faaliyet gösteren 6 nakliye şirketine yaptırım açıkladı. Açıklamada, Maduro'nun eşinin yeğenlerinin 2015'te ABD'ye kokain taşımaya hazırlanırken gözaltına alınarak hüküm giydikleri hatırlatıldı.

6 geminin ise aldatıcı ve güvenli olmayan nakliye uygulamalarında bulunduğu ve Maduro yönetimine finans sağladığı gerekçesiyle yaptırım listesine eklendiği belirtildi. ABD Başkanı Trump ise Beyaz Saray'daki basına değerlendirmesi sırasında kara operasyonlarının yakında başlayacağı sinyalini verdi.

Petrol tankerine el koymuştu

ABD yönetimi Çarşamba günü de Venezuela'ya ait bir petrol tankerine, İran Devrim Muhafızlarına petrol taşıdığı gerekçesiyle el koymuştu.

Konuyla ilgili konuşan Beyaz Saray Sözcüsü tankerin ABD'deki bir limana götürüleceğini ve soruşturmanın sürdüğünü söyledi.

Birleşmiş Milletler ise ABD'nin Venezuela açıklarındaki tankere el koymasıyla iki ülke arasında artan gerginlikten endişe duyduğunu açıkladı.

ABD'den Maduro'nun aile üyelerine yaptırım

ABD Hazine Bakanlığından yapılan açıklamada, yeni yaptırımlarla Maduro yönetimi ile Venezuela petrol sektöründe yaptırımlardan kaçanların hedef alındığı belirtildi.

Açıklamada, Maduro'nun eşi Cilia Flores'in 3 yeğeni, Maduro ile bağlantılı bir iş insanı ve Venezuela petrol sektöründe faaliyet gösteren 6 nakliye şirketinin yaptırım listesine alındığı bildirildi.

Aldatıcı ve güvenli olmayan nakliye uygulamalarında bulunduğu ve "narko-terörist rejime" finansal kaynak sağlamaya devam ettiği öne sürülen 6 geminin de yaptırım listesine eklendiği açıklamada ifade edildi.

Maduro'nun eşi Cilia Flores'in 2 yeğeninin 2015'te yüzlerce kilogram kokaini ABD'ye taşımak amacıyla bir anlaşmayı tamamlamak için bulundukları Haiti'de gözaltına alındıkları ve 2016'da uyuşturucu kaçakçılığı suçlamalarıyla hüküm giydikleri anımsatılan açıklamada, ancak Eski ABD Başkanı Joe Biden tarafından 2022'de affedildikleri belirtildi.

Açıklamada, yaptırım uygulanan üçüncü yeğenin de Venezuela'nın ulusal haznedarı ve devlet petrol şirketi PDVSA'nın başkan yardımcısı olarak görev yaptığı kaydedilerek, ilk olarak 2017'de yatırıma tabi tutulduğu ancak 2022'de listeden çıkarıldığı bildirildi.

Zelenski: ABD'nin barış planıyla ilgili hala soru işaretlerimiz olan konular var

Zelenski, başkent Kiev'de yerli ve yabancı gazeteciler için düzenlediği basın toplantısında, ABD'nin, savaşı sona erdirmek için önerdiği ve üzerinde çalışmaya devam ettikleri barış planın ayrıntıları hakkında bilgi verdi.

Söz konusu planın 20 maddeye kadar kısaltıldığını ve revize edilip ABD tarafına geri gönderildiğini aktaran Zelenski, "Bu bir nihai plan değil." diye konuştu.

Ukrayna'nın toprak bütünlüğü konusunun kendileri için son derece önemli olduğunu vurgulayan Zelenski, "20 maddelik bir planla ilgili hala üzerinde soru işaretleri olan konular var. Özellikle topraklar meselesi çok hassas. Ruslar, Donbas'ın tamamını istiyor ama biz bunu elbette kabul etmiyoruz." dedi.

ABD'nin, söz konusu plana göre Donbas bölgesini bir "serbest ekonomik bölge" olarak değerlendirdiğini, Rusya'nın ise burada bir "silahsızlandırılmış bölgenin" olmasını istediğini aktaran Zelenski, "Bizim bulunduğumuz yerde, yani temas hattında durmak adil olur. Bu nedenle, bu farklı pozisyonlar arasındaki görüşmeler devam ediyor ve henüz bir sonuca varılmadı." ifadelerini kullandı.

ABD'nin, Rus ordusunun Zaporijya ve Herson bölgelerinde temas hattında kalmasını önerdiğini aktaran Zelenski, "Bu konu şimdilik değerlendiriliyor. (Rus ordusu) Bulundukları Harkiv, Sumi ve Dnipropetrovsk bölgelerindeki ilgili alanlardan çekilecek." diye konuştu.

Ülkenin toprak bütünlüğü meselesiyle ilgili kararların Ukrayna halkı tarafından verilmesi gerektiğini vurgulayan Zelenski, "Seçimler veya referandum yoluyla Ukrayna halkının bu soruyu yanıtlayacağına inanıyorum. Ukrayna halkının görüşü mutlaka bu kararda yer almalıdır." dedi.

ABD'nin, Rusya'nın işgal ettiği topraklarda bulunan Zaporijya Nükleer Güç Santralı için de bir "ortak yönetim" çözümü önerdiğini belirten Zelenski, "Eğer Amerikalılar istasyonu üzerine alabiliyorsa, istasyondaki paylarının ne anlama geldiği açıkça bellidir. Bu onların etkisi, onların parası olur ve bize ait olan da bizimdir." şeklinde konuştu.

"En önemlisi, seçimlerin meşru şekilde yapılmasıdır"

Zelenski, ülkesinde devam eden savaş nedeniyle gerçekleşmeyen devlet başkanı seçimleri hakkında da değerlendirmede bulundu.

Çatışmalar sürerken ülkesinde gerekli güvenliğin sağlanması halinde seçimlerin yapılabileceğini belirten Zelenski, "En önemlisi, seçimlerin meşru bir şekilde yapılmasıdır." ifadesini kullandı.

Zelenski, "Milletvekillerinden, sıkıyönetim sırasında seçimlerin yapılması olasılığına ilişkin yasa değişikliği taslağı hazırlamalarını talep ettim." diye konuştu.

"Rusya, anlaşma imzalanmadan ateşkesi kabul etmeyecek"

Zelenski, Rusya'nın, barış planını imzalanmadan ateşkesi kabul etmeyeceğini savunarak, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Rus tarafıyla yapılan görüşmelerin ardından, ABD tam bir ateşkesin ancak bir çerçeve anlaşmasının imzalanmasıyla sağlanabileceğine inanıyor. Bana göre Rusların, bir anlaşma olmadığı sürece ateşkesi kabul etmeyecekleri bir sır değil."

Zelenski, Türkiye’nin denizde ve enerji altyapılarına yönelik bir ateşkes sağlanması için çaba gösterdiğini, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın bu konuda üst düzey bir görüşme düzenlemek istediğini belirterek, şunları kaydetti:

"(Cumhurbaşkanı Erdoğan) Önce heyetler düzeyinde, sonra da liderlik düzeyinde bir toplantı düzenlemek istedi. Ona, hazır olduğumuzu söyledim. ABD bugün bir anlaşmaya yakın olduğumuza inanıyor. Hadi yapalım bunu, hemen bir ateşkes olsun ve ardından diğer adımlarla ilerleyelim."

"Geniş kapsamlı esir takası için hazırlıklar sürüyor"

Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi Sekreteri Rüstem Umerov'un Rus yetkililerle kısa süre önce bir görüşme yaptığını aktaran Zelenski, geniş kapsamlı esir takası için çalışmaların sürdüğünü dile getirdi.

Zelenski, "Taraflar, yılbaşı öncesinde oldukça geniş kapsamlı bir takasın gerçekleşeceği ve listelerin kesinleştirilmesi gerektiği konusunda anlaştı. Ancak özellikle Rusya tarafından bir gecikme var." ifadelerini kullandı.

Ateşin icadı zannedilenden çok daha eski çıktı

Ateşin keşfi ve kontrolü, insanlığın evrimsel yolculuğundaki en önemli dönüm noktası olarak kabul edilir. Ancak bu kritik becerinin ne zaman ortaya çıktığına dair bilinenler, İngiltere'deki bir kazı çalışmasıyla kökten değişti.

Yeni bulgular, insanların 400 bin yıldan daha uzun bir süre önce bilerek, alet kullanarak ateş yakabildiğini kanıtlıyor.

Ateş taşı kanıtı tarihi değiştirdi

British Museum arkeologu Rob Davis ve meslektaşları, İngiltere'nin Barnham köyündeki bir kil çukurunda Paleolitik döneme ait önemli kalıntılar buldu. Şimdiye dek bilinen en eski kasıtlı ateş yakma kanıtı 50.000 yıl öncesine dayanırken, bu keşif tarihi yaklaşık 350.000 yıl geriye taşıyor.

Keşfin en önemli dayanağı, ısıdan çatlamış dört adet çakmaktaşı el baltasının ve yanmış (kızarmış) topraktan oluşan bir ocağın (kamp ateşi yeri) yakınında bulunan iki küçük oksitlenmiş pirit parçası oldu.

Araştırmacılar, bu piritin (halk arasında "ateş taşı" olarak bilinen ve kıvılcım çıkaran mineral) bölgede doğal olarak nadir olduğunu tespit etti. Bu durum, pirit parçalarının rastgele değil, kasıtlı olarak, sistematik bir şekilde ateş yakmak amacıyla alana getirildiğini gösteriyor. Ayrıca yanmış topraklarda yapılan testler, bu alanın tek seferlik değil, tekrar tekrar ısıtılıp kullanıldığını, yani bir kamp ateşi olduğunu doğruladı.

Ateşi bulmak ne sağladı?

Uzmanlar, bu ateşi yakanların büyük olasılıkla Neandertaller olduğunu düşünüyor. Bu bulgu, Neandertallerin soyut düşünce gerektiren karmaşık teknolojik davranışlara sahip olduğunu gösteren önemli bir kanıt.

Ateşi yıl boyunca kontrol edebilme yeteneği, erken dönem insanlara büyük sosyal ve biyolojik avantajlar sağladı. Yiyecekleri pişirerek sindirimi kolaylaştırdı, besin ve protein alımını artırdı. Ateşin etrafında toplanma imkanı sunarak daha büyük gruplar halinde yaşamayı ve toplumsal bağları güçlendirdi.

Araştırmacılar, bu beslenme ve sosyal gelişmelerin, insanlarda beyin boyutunun büyümesine, bilişin artmasına ve daha karmaşık ilişkilerin gelişmesine doğrudan katkıda bulunmuş olabileceği sonucuna vardı.

Dünya'nın iklimlerini Mars da etkiliyor

Dünya'nın iklimi, gezegenimizin yörüngesindeki ve eksen eğikliğindeki hafif değişimler nedeniyle milyonlarca yıldır buzul çağları ve daha sıcak dönemler arasında gidip gelmektedir. Milankovitch döngüleri olarak bilinen bu değişimler, Dünya'nın Güneş etrafındaki yörüngede yalnız olmamasından kaynaklanır.

Güneş Sistemi'ndeki diğer gezegenlerin kütle çekim kuvveti, sürekli olarak Dünya'yı çekerek yörünge yolunu, eksen eğikliğini ve kutuplarının işaret ettiği yönü yavaşça değiştirir.

Gökbilimciler Jüpiter ve Venüs'ün bu döngülerde önemli roller oynadığını uzun zamandır bilseler de, yapılan detaylı yeni bir analiz, gaz devlerinden çok daha küçük olmasına rağmen Mars'ın da Dünya'nın iklim ritimleri üzerinde şaşırtıcı derecede güçlü bir etki yarattığını ortaya koydu.

Mars olmasaydı ne olurdu?

Stephen Kane liderliğindeki araştırmacılar, Mars'ın kütlesini sıfırdan mevcut değerinin on katına kadar değiştirerek bilgisayar simülasyonları yürüttüler ve bu değişikliklerin milyonlarca yıl boyunca Dünya'nın yörünge değişimlerini nasıl etkilediğini takip ettiler. Sonuçlar, Mars'ın Dünya'daki mevsimleri belirlemede kilit bir rol oynadığını kanıtlıyor.

Tüm simülasyonlarda en istikrarlı özellik, Venüs ve Jüpiter arasındaki etkileşimlerle yönlendirilen 405.000 yıllık eksantriklik döngüsüydü. Bu "metronom", Mars'ın kütlesinden bağımsız olarak varlığını sürdürüyor.

Ancak, buzul çağı geçişlerini belirleyen daha kısa (~100.000 yıllık) döngüler, Mars'a kritik düzeyde bağlı. Simülasyonlarda Mars'ın kütlesi arttıkça, bu döngüler uzuyor ve güçleniyor; bu da iç gezegenlerin yörünge hareketleri arasındaki artan bağlantıyı doğruluyor.

Kritik döngü Mars sayesinde var

Belki de en çarpıcı olanı, modellerde Mars'ın kütlesi sıfıra yaklaştığında, önemli bir iklim düzeninin tamamen ortadan kalkmasıydı.

Uzun vadeli iklim dalgalanmalarına neden olan 2.4 milyon yıllık "büyük döngü", sadece Mars'ın doğru kütle çekim rezonansını yaratmaya yetecek kadar kütleye sahip olması sayesinde var oluyor. Dünya ve Mars'ın yörüngelerinin yavaş dönüşüyle ilgili olan bu döngü, milyonlarca yıl boyunca Dünya'nın aldığı güneş ışığı miktarını etkiliyor.

Ayrıca, Dünya'nın eksen eğikliği (oblikliği) de Mars'ın kütle çekim etkisine tepki veriyor. Jeolojik kayıtlarda görülen 41 bin yıllık eğiklik döngüsü, Mars daha büyük kütleli hale geldikçe uzuyor.

Yaşanabilir gezegenler için yeni kriter

Bu yeni keşif, aynı sistemdeki diğer gezegenlerin etkisini anlayarak Dünya benzeri ötegezegenlerin yaşanabilirliğini değerlendirmemize de yardımcı oluyor. Doğru yörünge konfigürasyonuna sahip büyük kütleli bir komşusu olan karasal bir gezegen, donmayı engelleyebilecek veya mevsimlerini yaşama daha elverişli hale getirebilecek iklim değişimleri yaşayabilir.

Araştırma, Dünya'nın Milankovitch döngülerinin sadece Dünya ve Güneş'ten ibaret olmadığını gösteriyor. Bu döngüler, tüm gezegensel komşuluğumuzun bir ürünü ve Mars, iklimimizi şekillendirmede beklenmedik derecede önemli bir yardımcı rol üstleniyor.