Dünyadan Haberler - Sayfa 4 - Deren Gümrük Müşavirliği

ABD, Tayvan'a 10 milyar doların üzerinde silah satış paketi açıkladı

Dışişleri Bakanlığı, Tayvan'a yönelik silah satışını Trump'ın Ulusa Sesleniş konuşması sırasında açıkladı.

Buna göre, söz konusu paket, 82 adet HIMARS füze sistemi, 420 adet Kara Taktik Füze Sistemleri (ATACMS), 60 Howitzer sistemi ve ilgili ekipmanların yanı sıra İHA’ları içeriyor.

Toplam değerinin 10 milyar dolardan fazla olduğu belirtilen paketin içeriğinde ayrıca, askeri yazılım, Javelin ve TOW füzeleri, helikopter yedek parçaları ve Harpoon füzeleri için yenileme kitleri de yer alıyor.

Fransa'da "darbe" iddiası taşıyan sahte video ortalığı karıştırdı

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un devrildiğini iddia eden video milyonlarca izlenmeye ulaşırken, Meta'nın içeriği kaldırmayı reddetmesi "demokrasilerin egemenliği" tartışmasını yeniden alevlendirdi.

"Live 24" adlı gerçekte var olmayan bir haber kanalının logosuyla paylaşılan videoda, bir muhabir Eyfel Kulesi önünde polis ışıkları ve helikopter hareketliliği eşliğinde "kimliği belirsiz bir albay önderliğinde darbe yapıldığını" duyuruyordu.

Tamamen yapay zeka ile üretilen bu içerik, kısa sürede 13 milyon izlenmeye ulaştı.

Bir Afrika liderinden Macron'a mesaj

Görüntülerin yarattığı panik o kadar büyüdü ki, ismi açıklanmayan bir Afrikalı devlet başkanı doğrudan Emmanuel Macron ile iletişime geçerek "Sayın Cumhurbaşkanı, ülkenizde neler oluyor?" diye sordu.

Olayı Marsilya ziyareti sırasında basınla paylaşan Macron, videoyu ilk gördüğünde şaşırdığını ancak durumun ciddiyetini anlayınca ekibiyle birlikte Meta'ya başvurduğunu belirtti.

Ancak Meta, videonun platform kurallarını ihlal etmediğini savunarak başlangıçta silmeyi reddetti. Macron, "Bu insanlar bizimle alay ediyor. Kamuoyu tartışmalarının sağlıklı yürümesini umursamıyorlar ve demokrasilerin egemenliğini hiçe sayarak bizi tehlikeye atıyorlar," diyerek ABD merkezli teknoloji devlerine karşı yeterli donanıma sahip olmadıklarını itiraf etti.

Dezenformasyona karşı zayıf savunma

Meta'nın bu tutumu, Ocak ayında Mark Zuckerberg'in doğrulama (fact-checking) politikalarının çoğunu sonlandıracağını açıklamasının ardından geldi. Zuckerberg, bu mekanizmaların siyasi olarak taraflı hale geldiğini savunmuştu. Macron'un müdahalesine rağmen video, üzerinde sadece "bu içerik dijital olarak değiştirilmiş olabilir" uyarısıyla günlerce yayında kaldı ve ancak Çarşamba günü sistemden kaldırıldı.

Bu olay, Fransa'nın ve Macron'un ilk kez hedef alındığı bir dezenformasyon kampanyası değil. Daha önce de Macron'un Ukrayna ziyareti sırasında çekildiği iddia edilen sahte görüntüler ve yine aynı kullanıcı tarafından paylaşılan başka darbe videoları milyonlarca kez izlenmişti.

Maduro, Trump'ın petrol tankerlerinin bloke edilmesi talimatına yanıt verdi

Başkent Caracas'taki Devlet Başkanlığı Sarayı Miraflores'te konuşan Maduro, Trump'ın ülkesini hedef alan sözlerine ve petrol ticaretini değerlendirdi.

Maduro, ABD halkının büyük çoğunluğunun Venezuela’ya yönelik olası bir müdahaleye karşı olduğunu yineleyerek, "Kendi ülkemizin topraklarındayız, kendi yasalarımız ve haklarımız var. Bu bereketli toprakları ve çocuklarımızın geleceğini güvence altına almaya çalışıyoruz. Savaşa hayır dedik." ifadesini kullandı.

Trump’ın yaptırıma tabi tüm Venezuela kaynaklı petrol tankerlerinin engellenmesi talimatına değinen Maduro, şunları söyledi:

"Basitçe söylemek gerekirse bu, savaş yanlısı ve sömürgeci bir girişimdir. Bunu defalarca dile getirdik, gerçek niyet ortaya çıkmıştır: Egemenliği teslim edecek ve Venezuela’yı bir koloniye dönüştürecek kukla bir hükümeti dayatmak için bir rejim değişikliği hedeflenmektedir. Anayasa, egemenlik ve ülkemizin tüm zenginlikleri söz konusudur, bunu tek kelimeyle ifade ediyorum: Bu asla gerçekleşmeyecek, Venezuela hiçbir zaman, hiç kimsenin kolonisi olmayacak."

Maduro, ABD’nin müdahalede bulunduğu Vietnam, Afganistan, Irak ve Libya’yı hatırlatarak, "Bu savaşlar gençlerin hayallerini yıktı. Bugün ise Güney Amerika ve Karayipler’de olası bir savaşa karşı, tüm Latin Amerika ve Karayip halkları buna karşı çıkıyor." dedi.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres ile yaptığı görüşmeye de değinen Maduro, bölgede giderek artan gerginliği, tehditleri ve saldırıları görüşmede ayrıntılı biçimde paylaştığını söyledi.

Trump’ın "Petrol haklarımızı, sahip olduğumuz her şeyi aldılar, artık bunu yapamayacaklar. Bunları geri istiyoruz." sözlerine tepki gösteren Maduro, şöyle konuştu:

"ABD yönetimi, sözde kendilerine ait olan petrolün çalındığını öne sürüyor, Venezuela petrolünün, ülkenin tüm maden kaynaklarının ve altının kendilerine ait olduğunu iddia ediyor. Hatta daha önce benzeri görülmemiş şekilde, Venezuela topraklarının da onlara ait olduğunu ve derhal geri verilmesi gerektiğini söylüyorlar. Bu zenginliklerin yegane ve meşru sahibi, yüzyıllar boyunca Venezuela’nın egemen halkıdır. Tüm bu zenginliklerin mutlak sahibi odur."

"Korsanların zamanı değildir"

Maduro, Trump'ın tüm tehditlerine rağmen petrol ticaretine devam edeceklerini vurgulayarak, "Korsanların zamanı değildir. Venezuela tüm ürünlerinin ticaretini sürdürmeye devam edecektir. Halkına ait olan petrolümüzün ve doğal zenginliklerimizin ticareti sürecektir." diye konuştu.

En büyük kara sınır komşusu Kolombiya’ya seslenen Maduro, özgürlük kahramanı Simon Bolivar’ın ordusu altında birleşme çağrısında bulundu.

Trump'tan Venezuela'ya "petrol haklarımızı geri istiyoruz" tehdidi

Venezuela'ya, "yapmamaları gereken şeyleri yapmalarına izin vermeyecekleri" uyarısında bulunan Trump, "Tüm enerji haklarımızı elimizden aldılar. Kısa bir süre önce tüm petrolümüzü yasa dışı olarak aldılar." ifadelerini kullanmıştı.

Trump, önceki günkü açıklamasında, yaptırıma tabi tüm Venezuela kaynaklı petrol tankerlerinin bloke edilmesi talimatı verdiğini duyurmuştu.

ChatGPT'nin yeni görüntü düzenleme özelliği tanıtıldı: 4 kat daha hızlı ve hassas

Yeni ChatGPT Images (ChatGPT Görüntüleri) özelliği, kullanıcının görselin ana yapısını bozmadan sadece istediği bölgelerde küçük ama "hassas" değişiklikler yapmasına olanak tanıyor. Bu sayede, görselin geri kalan kısmındaki öğeler korunurken, yapılan müdahaleler orijinal kompozisyonla tam uyumlu hale getiriliyor.

"Elinizdeki yaratıcı stüdyo"

OpenAI, bu güncellemeyle ChatGPT'nin artık kullanıcının niyetini çok daha iyi kavradığını belirtiyor. Eskiden tek bir küçük değişiklik için onlarca komut yazmak gerekebilirken, yeni sistemde nesne ekleme, çıkarma, karıştırma ve döndürme gibi işlemler çok daha seri bir şekilde gerçekleştirilebiliyor.

Şirket, bu özelliği "avuç içindeki yaratıcı stüdyo" olarak tanımlıyor. Görseldeki kompozisyon bozulmadan yapılan bu ince ayarlar, tasarımcıların ve içerik üreticilerinin zaman kaybetmeden en doğru sonuca ulaşmasını sağlıyor.

Hazır stiller ve geliştirilmiş detaylar

Yeni platform, kullanıcıların sadece metinlere güvenmek yerine görsel referanslarla ilerlemesini sağlayan hazır stiller ve düşünce konseptleriyle birlikte geliyor. Güncelleme ile özellikle metin oluşturma ve yüz detayları gibi hassas konularda ciddi iyileştirmeler yapıldığı vurgulanıyor.

"Süper hızlı sinirsel görüntü oluşturma modeli" sayesinde yüksek çözünürlüklü görseller, gözle görülür bir hız artışıyla üretiliyor. Hem profesyonel tasarımcılar hem de deneysel amaçlı kullanıcılar için sunulan bu gelişmiş yetenekler, yapay zeka destekli yaratıcılık araçlarında yeni bir standart belirlemeyi hedefliyor.

Evinde bu eşyaları kullananlar dikkat: Trilyonlarca zararlı partikül yayıyor

Laboratuvar ortamında gerçekleştirilen testlerde; ekmek kızartma makineleri, hava fritözleri (air fryer) ve saç kurutma makinelerinin yaydığı emisyonlar incelendi. Boyutu 100 nanometreden küçük olan bu partiküller, insan vücudunun derinliklerine nüfuz edebilecek kadar küçük olmaları nedeniyle tehlike arz ediyor.

En büyük kirletici ekmek kızartma makineleri

Çalışmada, en fazla partikül yayan cihazın ekmek kızartma makinesi olduğu tespit edildi. Cihazın içine ekmek konulmadığı durumlarda bile, dakikada yaklaşık 1,73 trilyon ultra ince partikül yaydığı ölçüldü. Isıtma bobinleri ve fırçalı DC motorların bu yüksek emisyon oranlarında ana rolü oynadığı belirtiliyor.

Saç kurutma makinelerinde yapılan testlerde ise fırçasız motor teknolojisine sahip cihazların, standart motorlu olanlara göre 10 ile 100 kat daha az partikül yaydığı görüldü. Araştırmacılar, cihazların motor ve bobinlerinden havaya bakır, demir, alüminyum, gümüş ve titanyum gibi ağır metallerin de karıştığını saptadı.

Çocuklar için daha yüksek risk

Bilgisayar simülasyonları, bu partiküllerin burun tarafından filtrelenemeyecek kadar ince olduğunu ve doğrudan akciğerlere ulaştığını gösterdi. Özellikle hava yolları daha dar olan çocukların, bu partiküllere maruz kalma konusunda yetişkinlerden daha büyük risk altında olduğu vurgulandı.

Çevre mühendisi Changhyuk Kim, havaya karışan ağır metallerin vücutta iltihaplanma ve hücre zehirlenmesi riskini artırdığını belirtti.

Önceki araştırmalar, bu tür partiküllere kronik olarak maruz kalmanın astım, kalp-damar hastalıkları, diyabet ve kanser gibi ciddi sağlık sorunlarıyla ilişkili olduğunu ortaya koymuştu.

Uzmanlar, üreticilerin daha güvenli tasarımlara yönelmesi ve iç mekan hava kalitesi için yaşa özel düzenlemelerin getirilmesi gerektiğini savunuyor.

50 yıl boyunca binlerce çocuğa dini eğitim veren rahip cinsel istismardan tutuklandı

Oklahoma Başsavcılığı, 68 yaşındaki Campbell’ın birinci derece tecavüz ve 16 yaşından küçük bir çocuğa yönelik müstehcen hareketlerle suçlandığını açıkladı. ABD kolluk kuvvetleri, Campbell'ı Missouri'deki çocuk kampında gözaltına aldı.

Suçlamalar, NBC News tarafından yapılan ve Campbell'ın 1970'li yıllardan bu yana devam eden taciz iddialarını, buna karşın polis ve kilise yetkililerinin müdahale etmediğini ortaya koyan kapsamlı bir araştırmadan aylar sonra geldi. Beş kadın, 1970 ve 80'lerde çocukken cinsel istismara uğradıklarını belirtirken, dokuz kişi daha benzer taciz iddialarında bulundu.

40 yıllık adalet arayışı

Campbell hakkındaki soruşturmalar geçmişte zaman aşımı engeline takılmıştı. Ancak Oklahoma Başsavcılığı, Campbell'ın 1980'lerde eyalet dışına çıkmış olmasını gerekçe göstererek zaman aşımı süresini durduran özel bir yasal statü uyguladı. Bu sayede on yıllar öncesine dayanan suçlamalarla ilgili dava açılabildi.

Mağdurlardan Kerri Jackson, Campbell'ın tutuklanmasını "on yıllar sonra gelen bir mucize" olarak nitelendirdi. Jackson, 9 yaşından itibaren yıllarca sistematik istismara uğradığını, o dönemde kilise liderlerine şikayette bulunmasına rağmen Campbell'ın görevine devam etmesine izin verildiğini anlattı. Araştırmalar, Campbell'ın nüfuzunu kullanarak güven kazandığını ve özellikle parçalanmış ailelerden gelen kız çocuklarını hedef aldığını gösteriyor.

Kilise ve sistemin ihmali

NBC News araştırması, Campbell'ın suçlarının bilinmesine rağmen yıllarca nasıl korunduğunu da gün yüzüne çıkardı.

1988 yılında çocuk yaştaki mağdurların ifadelerine rağmen, kilise heyeti Campbell'ın görevine devam etmesine izin vererek yeni istismarların önünü açtı.

Assemblies of God adlı dini oluşum, Campbell’ı ancak 1989 yılında başka bir istismar vakasının ardından ihraç etti.

İhraç edildikten sonra da çocuklarla çalışmaya devam eden Campbell, 1990 civarında kendi kilisesini ve "Camp Bell" adlı gençlik kampını kurdu.

On binlerce çocuğa ulaşan bu kampta faaliyetlerini sürdüren Campbell, son yıllarda ulusal çapta yayın yapan bir Hristiyan televizyon kanalında dersler veriyordu.

Oklahoma Başsavcısı Gentner Drummond, Campbell'ın eylemlerini "korkunç" olarak nitelendirerek, otoritesini çocuklara zarar vermek için kullanan tüm din adamlarına karşı sert bir uyarıda bulundu.

"Şantaj" kurbanı gençlerin ailelerinden Meta'ya ihmal davası

Çarşamba günü açılan dava, teknoloji devinin Instagram'da gençleri hedef alan ve giderek artan şantaj tehlikesini görmezden geldiğini iddia ediyor.

Davacılar, çocuklarının binlerce kilometre uzakta olmalarına rağmen aynı yöntemle kurban edildiklerini belirtti.

Dolandırıcılar, Instagram üzerinden romantik bir ilgi duyan yabancılar gibi davranarak gençlerden mahrem fotoğraflar istiyor, ardından bu fotoğrafları aile ve arkadaş çevrelerine yaymakla tehdit ederek para veya daha fazla fotoğraf talep ediyor.

"Kârı güvenliğin önüne koydular"

Ailelerin avukatı Matthew Bergman, Meta'nın kendi iç belgelerinin bu şantaj olgusundan haberdar olduklarını gösterdiğini savundu. Bergman, "Bu bir kaza ya da tesadüf değildi. Meta'nın kasten aldığı tasarım kararlarının öngörülebilir bir sonucuydu. Şirket, kârını gençlerin güvenliğinin önünde tutmayı seçti," ifadelerini kullandı.

Dava dilekçesinde, Instagram'ın o dönemdeki varsayılan gizlilik ayarlarının gençleri savunmasız bıraktığı öne sürülüyor. 2024 yılına kadar birçok gencin takipçi listelerinin herkese açık olması ve yabancılardan gelen mesajları kabul edebilmesi, dolandırıcıların şantaj yapacak bilgiye kolayca ulaşmasını sağladı. FBI verilerine göre, bu tür dolandırıcılıklar ülke çapında binlerce kurbanı hedef aldı ve en az 20 gencin intiharına yol açtı.

48 saatte gelen trajedi

Davanın en çarpıcı örneklerinden biri, Pensilvanya'dan 13 yaşındaki Levi Maciejewski'nin ölümü oldu. Annesi Tricia Maciejewski, Levi'nin Instagram'a kaydolduktan sonra 48 saat geçmeden dolandırıcıların hedefi olduğunu ve hayatına son verdiğini belirtti. İskoçya'dan 16 yaşındaki Murray Dowey'in ise 2023 yılında benzer bir spiralin içine çekilerek hayatını kaybettiği ifade edildi.

Meta ise yaptığı açıklamada, iddialara doğrudan değinmezken cinsel şantajın korkunç bir suç olduğunu ve bu suçlularla mücadele etmek için güvenlik önlemlerini artırdıklarını bildirdi.

Şirket, 2021 yılından bu yana 16 yaş altı kullanıcıların hesaplarını otomatik olarak gizli yaptıklarını savunsa da, dava dilekçesi bu uygulamanın ancak 2024 yılında tam anlamıyla devreye girdiğini iddia ediyor.

Harvard morg müdürü, ceset parçalarını 'süs eşyası' gibi sattı

Savcılar, 58 yaşındaki Cedric Lodge'un yürüttüğü bu korkunç ağda; beyin, deri, el ve yüz gibi vücut parçalarını Pensilvanya ve diğer bölgelerdeki alıcılara gönderdiğini açıkladı.

Lodge'un eşi Denise Lodge ise eşine bu suçlarda yardım ettiği gerekçesiyle bir yılın biraz üzerinde hapis cezası aldı. Salı günü Pensilvanya'daki federal mahkemeye çıkarılan çifte yönelik suçlamalar, tıp dünyasında büyük yankı uyandırdı.

İnsan derisinden kitap kapağı

Savcı yardımcısı Alisan Martin tarafından mahkemeye sunulan belgelerde, olayın dehşet verici detayları yer aldı. Belgelerde, Cedric Lodge'un bir alıcıya, deri olarak işlenip bir kitabın kaplanması için insan derisi sağladığı belirtildi. Bir başka örnekte ise Lodge çiftinin bir erkeğin yüzünü sattığı ifade edildi.

Savcı Martin, Lodge'un 2018'den 2020'ye kadar süren bu süreçte, "insanlara ait parçalara kâr amacıyla satılacak biblolar gibi davrandığını" ve bu yolla binlerce dolar topladığını vurguladı. 28 yıl boyunca morg müdürü olarak görev yapan Lodge, mahkemede pişmanlığını dile getirdi.

Skandalın ardından bağış programı askıya alındı
Harvard Tıp Fakültesi'ne bağışlanan kadavralar, araştırma veya eğitim süreçleri tamamlandıktan sonra normal şartlarda ailelerine teslim ediliyor veya yakılıyor. Lodge, cesetler yakılmadan önce vücut parçalarını çıkardığını itiraf etti. Harvard, geçtiğimiz yıl suçlamaların ortaya çıkmasının ardından kadavra bağış programını beş ay süreyle askıya almıştı.

Soruşturma kapsamında, aralarında Arkansas'taki bir krematoryum çalışanının da bulunduğu en az altı kişinin daha suçunu kabul ettiği bildirildi. Savunma avukatı Patrick Casey, müvekkilinin davranışlarının "feci" olduğunu kabul ederek, Lodge'un hem hayatını kaybeden kişilere hem de kederli ailelerine verdiği zararın farkında olduğunu belirtti.

ABD hükümetinden 67 kişinin öldüğü uçak kazasında ihmal itirafı

Mağdur aileleri tarafından açılan davaya sunulan resmi yanıtta, hükümetin kazadaki sorumluluğu üstlendiği belirtildi. Dosyada, hava trafik kontrolörünün o gece pilotların görsel mesafe koruma prosedürlerini ihlal ettiği, ayrıca ordu helikopteri pilotlarının jet uçağını fark etme ve kaçınma konusunda yeterli dikkati göstermediği ifade edildi.

Kazanın detayları ve ihmaller zinciri

Olay, Kuzey Virginia'daki Ronald Reagan Havalimanı'na iniş yapmaya çalışan American Airlines'a ait bölgesel yolcu uçağının rotasına bir askeri helikopterin girmesiyle yaşandı. Potomac Nehri'nin buzlu sularına gömülen uçakta 60 yolcu ve 4 mürettebat, helikopterde ise 3 asker bulunuyordu. Kazadan sağ kurtulan olmadı.

Hükümet avukatları mahkemeye sundukları dilekçede, "Birleşik Devletler, davacılara karşı borçlu olduğu bakım yükümlülüğünü ihlal ettiğini ve bu durumun trajik kazaya sebebiyet verdiğini kabul eder" ifadesine yer verdi. Mağdur ailelerin avukatları ise hükümetin sorumluluğu üstlenmesini "yerinde bir adım" olarak nitelendirirken, American Airlines ve PSA Airlines'ın da ölümlerde payı olduğunu savundu.

Güvenlik uyarıları dikkate alınmadı

Ulusal Ulaşım Güvenliği Kurulu (NTSB) tarafından yürütülen ön incelemeler, kazaya davetiye çıkaran birçok faktörü gün yüzüne çıkardı. Helikopterin belirlenen irtifa sınırının yaklaşık 24 metre üzerine çıktığı tespit edildi. Ayrıca FAA'in, söz konusu yoğun havalimanı çevresinde son üç yılda yaşanan 85 "teğet geçme" olayına rağmen tehlikeyi görmezden geldiği vurgulandı.

Soruşturma raporunda, helikopter mürettebatının gece görüş gözlüğü takarken uçağı ne kadar sağlıklı görebildiği ve pilotların kullandığı altimetrenin gerçek irtifayı 30 metreye kadar hatalı göstermiş olabileceği ihtimalleri üzerinde duruluyor. Kazada hayatını kaybedenler arasında Kansas'taki bir yarışmadan dönen genç figür patencileri, aileleri ve antrenörleri de bulunuyordu.

Oscar törenleri 2029'dan itibaren sadece YouTube'da yayınlanacak

Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi, Çarşamba günü yaptığı duyuruda, 2029 yılından itibaren törenlerin küresel yayın hakları için YouTube ile çok yıllık bir anlaşma imzalandığını açıkladı.

Anlaşma kapsamında, 101. Oscar Ödül Töreni ile başlayacak olan süreç 2033 yılına kadar devam edecek. Bu tarihten itibaren tören, tüm dünyada canlı ve ücretsiz olarak YouTube üzerinden izlenebilecek. Yaklaşık 50 yıldır törenin yayıncılığını üstlenen ABC kanalı ise 2028'deki 100. yıl özel töreniyle Oscar yayınlarına veda edecek.

Hedef küresel kitleye ulaşmak

Akademi CEO'su Bill Kramer ve Başkan Lynette Howell Taylor yaptıkları ortak açıklamada, Akademinin uluslararası bir organizasyon olduğunu vurguladı. Bu ortaklığın, Akademi çalışmalarına dünya çapında mümkün olan en geniş kitlenin erişmesini sağlayacağını belirten yetkililer, kararın hem üyeler hem de film topluluğu için faydalı olacağını ifade etti.

Ödül törenlerinin izleyici sayıları yıllar içinde düşüş gösterse de 2025 yılında özellikle cep telefonu ve bilgisayar üzerinden takip eden genç izleyici sayısında dikkat çekici bir artış yaşanmıştı. YouTube CEO'su Neal Mohan ise Oscar'ı "temel kültürel kurumlardan biri" olarak nitelendirerek, bu iş birliğinin yeni nesil yaratıcılara ve film severlere ilham vereceğini kaydetti.

Yayıncılık sektöründe dijital dönüşüm

Oscar'ın YouTube'a taşınması, Hollywood'un stüdyo satışları, birleşmeler ve üretim kesintileriyle mücadele ettiği bir dönemde gerçekleşen en büyük değişimlerden biri olarak görülüyor. Warner Bros. Discovery ve Paramount gibi devlerin yaşadığı rekabet ve izleyicilerin kablolu ağlardan dijital platformlara kayması, geleneksel televizyon yayıncılığını zorlamaya devam ediyor.

YouTube'un Oscar yayın haklarını kazanması, canlı etkinliklerin ve büyük kültürel organizasyonların gelecekte tamamen dijital platformlara taşınacağının en güçlü göstergesi olarak kabul ediliyor.

Bilim insanlarından kuş gribinin insanlara yayılımına dair kritik uyarı

Güney ve Güneydoğu Asya'da yerleşik olan virüs, 1990'ların sonundan bu yana nadiren de olsa insanlara bulaşıyor. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, 2003 yılından 2025 yılı Ağustos ayına kadar 25 ülkede 990 insan vakası rapor edildi ve bu vakaların 475'i ölümle sonuçlandı.

Amerika Birleşik Devletleri'nde virüs 180 milyondan fazla kuşu etkilerken, 18 eyalette 1000'den fazla süt sığırı sürüsüne yayıldı ve çoğu çiftlik çalışanı olan en az 70 kişiye bulaştı. Hindistan'ın Nagpur şehrindeki bir yaban hayatı kurtarma merkezinde ise Ocak ayında üç kaplan ve bir leopar virüs nedeniyle hayatını kaybetti.

Müdahale için kritik eşik

Ashoka Üniversitesinden Philip Cherian ve Gautam Menon tarafından yürütülen ve BMC Public Health dergisinde yayımlanan yeni bir modelleme çalışması, H5N1 salgınının insanlarda nasıl gelişebileceğini ve hangi müdahalelerin yayılımı durdurabileceğini simüle etti. Araştırmacılar, gerçek dünya verilerini kullanarak bir salgının gerçek hayatta nasıl yayılabileceğini bilgisayar simülasyonlarıyla ortaya koydu.

Araştırma, bir salgını kontrolden çıkmadan durdurabilmek için eylem penceresinin ne kadar dar olduğunu vurguluyor.

Çalışmaya göre, vaka sayısı iki ile on arasına ulaştığında hastalığın birincil ve ikincil temaslıların ötesine geçmesi muhtemel görünüyor. Sadece iki vaka tespit edildiğinde hane halkı karantinası uygulanması durumunda salgın neredeyse kesin olarak durdurulabiliyor. Ancak vaka sayısı ona ulaştığında, enfeksiyonun geniş topluluklara yayılmış olma ihtimali aşırı derecede yükseliyor.

Simülasyon verileri ve yayılım dinamikleri

Araştırmacılar, çalışmayı gerçekçi temellere oturtmak için Hindistan'ın kümes hayvancılığı merkezi olan Tamil Nadu eyaletindeki Namakkal bölgesini model olarak seçti. 9 bin 667 sakini olan bir köy simülasyonu oluşturularak, virüsün iş yerlerinden başlayarak hane halkı, okullar ve diğer sosyal alanlara nasıl yayıldığı takip edildi.

Sonuçlar, kuş itlafının işe yaradığını ancak bunun yalnızca virüs bir insana bulaşmadan önce yapılması durumunda etkili olduğunu gösterdi. Virüs insana sıçradığında ise zamanlama hayati önem taşıyor. Enfekte kişilerin izole edilmesi ve hanelerin karantinaya alınması, virüsü ikincil aşamada durdurabiliyor. Ancak üçüncü derece enfeksiyonlar başladığında, sokağa çıkma kısıtlamaları da dahil olmak üzere çok daha sert önlemler alınmadığı sürece salgın kontrolden çıkıyor.

Mevcut hazırlıklar ve gelecek senaryoları

Atlanta'daki Emory Üniversitesinden virolog Seema Lakdawala, H5N1'in insan nüfusunda başarılı olması durumunda, Covid-19'dan ziyade 2009'daki domuz gribi pandemisine benzer bir aksamaya neden olabileceğini belirtti. Lakdawala, influenza pandemisine karşı daha hazırlıklı olunduğunu, etkili antivirallerin ve stoklanmış aşı adaylarının bulunduğunu ifade etti.

Buna rağmen uzmanlar, rehavete kapılmanın hata olacağı konusunda birleşiyor. H5N1'in insanlarda yerleşmesi durumunda mevcut mevsimsel grip türleriyle karışabileceği ve bunun "kaotik ve öngörülemez mevsimsel salgınları" tetikleyebileceği uyarısı yapılıyor. Hindistanlı araştırmacılar, bu simülasyonların gerçek zamanlı olarak güncellenebileceğini ve bir salgının ilk saatlerinde hangi önlemlerin en kritik olduğunu belirlemede yetkililere rehberlik edebileceğini belirtiyor.

Almanya'nın yaklaşık 50 milyar euroluk askeri teçhizat ve silah alımı sözleşmeleri mecliste onaylandı

Alman Federal Meclisi Bütçe Komisyonu, Alman Silahlı Kuvvetlerinin modernizasyonuna yönelik 30 proje için yaklaşık 50 milyar euro değerinde askeri teçhizat ve silah alımlarının önünü açtı.

Onaylanan projeler arasında Alman askerleri için kıyafet ve koruyucu ekipman alımını kapsayan 21 milyar euroluk sipariş bulunuyor.

Ayrıca 4 milyar euro değerinde 200 Puma zırhlı muharebe aracı ile "Arrow 3" savunma sistemi için füze satın alımına yönelik sözleşmeler de bu projeler arasında yer alıyor.

Meclisin onayıyla, Alman silah üreticisi Rheinmetall, uydu tabanlı "Spock" kod adlı sistemi için milyarlarca euroluk sipariş alacak. Sistemin ilk sözleşme hacmi yaklaşık 1,76 milyar euroya ulaşıyor.

Alman hükümeti, bu büyük yatırımları Rusya'nın "tehdidine" yanıt olarak Alman Silahlı Kuvvetlerinin modernizasyonu nedeniyle yapıldığını belirtiyor.

Rusya-Ukrayna Savaşı, Almanya'yı askeri yaklaşımında tarihi bir dönüşüme iterken Alman hükümeti, savaşın başlamasının ardından NATO'nun "Gayrisafi Yurt İçi Hasılası'nın yüzde 2'sinin savunma giderlerine harcanması" hedefine uyarak ülkenin savunma harcamalarını artıracağını açıklamıştı.

Almanya'da "Rusya tehdidi" ve bunun sonucunda NATO'nun planlarında yapılan değişiklikler nedeniyle, 2035'e kadar Alman ordusunun mevcut asker sayısı yaklaşık 260 bine, yedek asker sayısının da 200 bine çıkarılması amaçlanıyor.

Ülkenin savunma harcamaları, gelecek birkaç yıl için bütçenin borç freninden muaf tutulacak. Alman ordusu için bu yıl toplamda 80 milyar euronun üzerinde silah ve ekipman siparişleri verildi.

Fas’ta Fransızca egemenliğine son verilmesi çağrısı

Fas Ulusal Arap Dili Koalisyonu, 18 Aralık Dünya Arap Dili Günü dolayısıyla yayımladığı bildiride, ülkede daha kapsayıcı bir dilsel geleceğin ancak Arapçanın hayatın tüm alanlarında resmi statüsünün etkin biçimde uygulanmasıyla mümkün olabileceğini vurguladı.

Bildiride, bunun Arapçayı eğitim, yönetim, finans, iş dünyası ve diğer hayati sektörlerin temel dili haline getiren, aynı zamanda Fransızca egemenliğini sona erdiren açık ve net bir dil politikasının benimsenmesini gerektirdiği ifade edildi.

Koalisyon ayrıca, kamu kurumları ile özel şirketlerin resmi yazışmalarda, sunulan hizmetlerde ve belgelerde Arapça veya Amazig dilinin (Berberice) zorunlu kullanımına ilişkin yasal düzenlemelere uymalarının sağlanmasını talep etti.

Ülkedeki sivil toplum örgütleri, bazı devlet kurumları, sivil toplum kuruluşları ve bankaların Fransızca kullanmayı sürdürmesini eleştiriyor.

"Arapça devletin resmi dilidir"

Fas Anayasası’nın beşinci maddesinde, “Arapça devletin resmi dilidir ve devlet, kullanımını korumak, geliştirmek ve teşvik etmek için çalışır. Amaziğce ise istisnasız tüm Faslıların ortak mirası olması nedeniyle devletin resmi dilidir.” hükmü yer alıyor.

Öte yandan, Ağustos 2019’da bazı derslerin Fransızca okutulmasına izin veren bir eğitim reformu yasası yürürlüğe girmişti.

Bu düzenleme, Fransızcanın eski sömürgeci dili olması gerekçesiyle eğitimde kullanımına karşı çıkan siyasi partiler ve sivil toplum kuruluşlarının tepkisine ve tartışmalara yol açmıştı.

İşgalci İsrail askerleri Batı Şeria’da 2 Filistinliyi gözaltına aldı

Katil İsrail askerleri, işgal altındaki Batı Şeria’nın çeşitli bölgelerine düzenlediği baskınlarda 2 Filistinliyi gözaltına aldı

Filistin resmi haber ajansı WAFA’nın haberine göre, işgalci İsrail güçleri Batı Şeria’nın Tulkerim kentine bağlı Anabta ve Kefr el-Lubed beldelerine baskın düzenledi.

Haberde, askeri araçların iki beldenin sokaklarında devriye gezdiği, askerlerin Kefr el-Lubed’de bazı dükkan sahiplerini silah zoruyla iş yerlerini kapatmaya zorladığı belirtildi.

Askerlerin ayrıca araçları ve yayaları durdurarak Filistinli Enes Recep ve Ahmed Fakha'yı gözaltına aldığı kaydedildi.

İsrail askerleri 2 Filistinli genci darbetti

Öte yandan WAFA’nın haberine göre, İsrail güçleri El Halil kentine bağlı Hirbet Deyr Razih bölgesine baskın düzenleyerek Filistinlilerin evlerinin çevresine konuşlandı. Askerler bölgede iki Filistinli genci hakaret ederek darbetti.

Haberde ayrıca, başka bir İsrail birliğinin El Halil kentinin güneyine baskın düzenlediği, zırhlı araçlarla kasten bir Filistinlinin aracına çarparak maddi hasara yol açtığı, olayda yaralanan olmadığı ifade edildi.

El Halil’in kuzeyinde ise Filistin topraklarını gasbeden silahlı İsraillilerin, Ceradat ailesine ait bir araca taşlarla saldırarak camlarını kırdığı ve maddi hasara neden olduğu aktarıldı.

Soykırımcı İsrail'in Gazze Şeridi'ne saldırı başlattığı Ekim 2023'ten bu yana işgal altındaki Batı Şeria ile Doğu Kudüs'te de Filistinlilere yönelik gözaltı, baskın ve saldırılarda artış yaşanıyor.

Kerkük'te sel nedeniyle 300 aile yerinden oldu

Irak'ın Kerkük kentinde 9 Aralık'ta başlayan şiddetli yağışların yol açtığı sel nedeniyle 300 aile yerinden edildi.

Kerkük'e bağlı Leylan Nahiyesi Müdürü Muhammed Veyis, basına yaptığı açıklamada, Leylan Nahiyesi ile Yahyava ve Yarımca köylerinin selden en fazla etkilenen bölgeler olduğunu söyledi.

Veyis, selden etkilenen yerlerde çok sayıda okul ve sağlık ocağının yanı sıra yüzlerce evin kullanılamaz hâle geldiğini aktardı.

Yerinden edilen aileler için acil yardımların yapıldığını belirten Veyis, ailelerin büyük bölümünün başka bölgelerde yaşayan yakınlarının yanına yerleşmek zorunda kaldığını ifade etti.

Veyis, söz konusu aileler için acil yardım ve destek çağrısında bulunarak, köylerin hızla yeniden ayağa kaldırılmasını istedi.

"Her yağış sonrası sel endişesi yaşıyoruz"

Yarımca köyü sakini Casim Muhammed, sel nedeniyle köy halkının yerinden edildiğini söyledi.

Köyün tamamının sular altında kaldığını dile getiren Muhammed, köydeki tüm evlerin kullanılamaz hâle geldiğini belirtti.

Muhammed, köyün yeniden imarı için yerel yönetimden ve devletten destek talep etti.

Süfyan Gazal ise köyün yakınından geçen derelerin taşması sonucu şiddetli sel yaşandığını aktardı.

Devletten yardım beklediklerini ifade eden Gazal, her sağanak sonrası sel endişesi yaşadıklarını dile getirdi.

Irak'ın Kerkük kentinde 9 Aralık'ta başlayan şiddetli yağışların yol açtığı sel nedeniyle 300 aile yerinden edildi